Türkiye’de Akkuyu kararı: Denetime izin verildi
Akkuyu Nükleer Güç Santrali alanına taze nükleer yakıtın teslim edilmesiyle Akkuyu bir nükleer tesis, Türkiye Cumhuriyeti ise barışçıl nükleer teknolojiye sahip ülke statüsüne kavuşurken, barışçıl nükleer için yeni bir adım atıldı. Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK), nükleer gücün barışçıl hedeflerle kullanılacağı tarafında Memleketler arası Atom Gücü Ajansı’na (UAEA) kontrol müsaadesi verilmesini öngördü. Buna nazaran, Garanti Kontrolü Muahedesi (GDA) uyarınca UAEA tarafından, nükleer garanti kapsamında bulunan ve UAEA’ya bildirilen nükleer hususun barışçıl maksatlı faaliyetlerde kullanıldığını doğrulamak, nükleer unsur sayım ve denetiminin faal seviyede yapıldığını belirlemek ve nükleer teminata tabi tüm tesis, husus, ekipman ve bilginin nükleer silahların yayılmasının önlenmesi gayesine uygun olarak barışçıl emelli kullanıldığını teyit etmek için Akkuyu’da garanti kontrolü yapılabilecek. UAEA’ya kontrollerde hiçbir kısıtlama uygulanmayacak. Ajans isterse nükleer teminat kontrolleri gerçekleştirilirken kamera, yük ölçüm aygıtları, tahribatsız muayene ölçüm aygıtları, radyasyon dedektörleri, global yer belirleme aygıtı, sensör, bilgi toplama aygıtları, ses kayıt aygıtları ve bunlarla ilgili bilgisayar ekipmanı kullanılabilecek.
ULUSAL KONTROL YAPILACAK
Rusya Devlet Nükleer Güç Kuruluşu Rosatom tarafından inşa edilen Akkuyu’yu her yıl tertipli olarak NDK’da denetleyecek. Ulusal kontroller, en az biri kurum denetçisi olmak üzere en az iki kontrol görevlisinden oluşan kontrol takımı tarafından gerçekleştirilecek. Ulusal kontroller, kurum tarafından belirlenen yıllık kontrol programı kapsamında yahut programsız olarak gerçekleştirilebilecek. Kontrollerde nükleer garanti uygulamaları kapsamında UAEA yahut NDK tarafından yerleştirilen kapama ve nezaret sistemi aygıtlarının yahut mühürlerinin uygunluğunun ve yeterliğinin kıymetlendirilmesi de yapılacak. Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, santralde birinci reaktörün yüzde 90’ının tamamlandığını açıklarken, evvelki açıklamasında “İlk reaktörü 2025’te deneme üretimine alacağız. Birinci elektriği buradan üretmeyi hedefliyoruz. 2028’e kadar 4 reaktörün tamamını devreye almamız lazım. Yaklaşık 35 milyon ton karbon emisyonunu azaltacağız” demişti.
