MÜSİAD: Her yıl 1 milyona yakın yeni konuta ihtiyaç var!

Raporda, Türkiye’deki barınma meselesinden, toplumsal konut üretimine, devlet tarafından atılması gereken adımlardan İstanbul’daki zelzele gerçeğine kadar birçok mevzuda tespit ve kesime yönelik teklifler yer aldı.

2024’de inşaat ve gayrimenkul kesimi, konut üretimi, finansman sıkıntıları, giderek artan barınma sorunu metropol kent haline gelen İstanbul’un sarsıntı gerçeğine kadar birçok mevzuyu tecrübeli bölüm temsilcileriyle görüşerek araştıran MÜSİAD (Müstakil Endüstrici ve İş Adamları Derneği) İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulu raporunu açıkladı. Raporda meseleler ortaya konulurken tahlil teklifleri de kamuoyunun dikkatine sunuldu.  Türkiye’de konut sahipliği oranının Çin, Rusya ve Avrupa ülkelerinin gerisinde olduğu belirtilen raporda Avrupa Birliği’ndeki konut sahipliği oranı %69,1 iken, Türkiye’de nüfusun lakin %56,2’sinin konut sahibi olduğu vurgulandı. Avrupa’nın en kalabalık ikinci ülkesi olan Türkiye’nin birçok Avrupa ülkesi üzere konuta erişim meselesiyle çaba etmekte olduğu tabir edilen raporda, Türkiye’de son 10 yılda ortalama 1,3 milyon adet konut satıldığı bilgisine yer verildi.  

Yüksekdağ: “Yeni konut üretimi için alınan inşaat ruhsatı sayılarında düşüş var”

Raporu hazırlayan MÜSİAD İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulu Lideri Cemil Yüksekdağ, “2025’de satış sayısının 1,5 milyona yaklaşması bekleniyor. Ülkemizde yıllık yeni konut gereksinimi 800 bin ile 1 milyon ortasında. Son yıllarda artan inşaat maliyetleri, azalan arsa stokları ve dalın daralması nedeniyle üretimde de azalma görülmektedir. Son beş yıldır yeni konut üretiminde alınan inşaat ruhsat sayıları 400-500 adetlere kadar geriledi” dedi.

“Kitlesel göç ve ani konut talebi problemleri büyüttü”

Türkiye’de konut muhtaçlığını artıran sebepler raporda; nüfus artışı, göç hareketleri, kentleşme, son yıllar da mülteci, sığınmacı üzere göçmen nüfusunda yaşanan süratli hareketler ile yaşanan ekonomik problemler olarak sıralandı. Ayrıyeten raporda, “Yaşadığımız son Kahramanmaraş merkezli doğal afetin etkilediği kitlesel göç ve ani konut talebi sorunun daha da büyümesine neden olmuştur. Öbür taraftan mevcut konut stokunun eskimesi ve plansız yapılaşma konut meselesinin büyümesinde ve konut açığının artmasında tesirli olmaktadır” denildi.

“İstanbul’dan bilakis göç devlet siyaseti olmalı”

Hazırlanan raporda İstanbul’a da farklı bir başlık açıldı. Mevcut konut stoğunun yetersiz olması, konuta erişim ve uygun kira ortamını güçleştirdiği vurgulandı: “Konut dalı önemli bir darboğazdan geçmekte ve barınma sorunu her geçen gün daha da önemli bir sorun haline gelmektedir. Artan fiyatlara karşı gelirlerin yetersiz kalması bilhassa büyük metropollerde kiraya erişimi de güçleştirmiş durumdadır. Zelzele riski ile karşı karşıya olan, milyonlarca göçmeni de bünyesinde barındıran İstanbul’un acilen cazibe merkezi olmaktan çıkarılması ve aksine göç atağı ile Anadolu’nun çekim merkezi haline getirilmesi bir devlet siyaseti olarak ele alınmalıdır.”

“Mevcut konut finansman modelleri günümüz şartlarında meseleleri çözemiyor”

“Hali hazırda uygulanmakta olan bankacılık endeksli konut finansman modellerinin bilhassa ekonomik göstergelerin kötüleştiği devirlerde problemlere deva olmaktan uzak olduğu da bir gerçektir” görüşüne yer verilen raporda son yıllarda faizsiz kredi kullanılmasını öngören “kapalı havuz” konut finansman sisteminin vatandaşlar tarafından ilgi gördüğü kaydedildi. Ayrıyeten, markalı konut geliştiren firmalarının başını çektiği kademeli konut sahibi olma sistemi “önce arsa, sonra konut sahipliği” modelinin de tekrar konuta erişilebilirlik meselesine tahlil olarak uygulanmakta olduğu aktarıldı.

MÜSİAD İnşaat ve Yapı Malzemeleri Sektör Kurulunun raporunda konuta erişilebilirlikte kısa ve orta vadeli tahlil teklifleri şöyle sıralandı:

Konuta erişilebilirlikte hem tüketici ve üretici tarafında uygun finansman şartları ve modelleri geliştirilmeli.

Bireysel emeklilikteki birikimlerin konut almak gayesiyle sistem üzerinden (paranın çekilmeden) proje gayrimenkul yatırım fonlarına aktarılabilmesinin önü açılmalı.

Kentsel dönüşüm süreçlerinde hak sahiplerinin evvel tapularının fona devredildiği, devletin yarısı bizden kampanyası ile verdiği sübvansiyonun P-GYF’lere aktarıldığı ve inşaat tamamlandıktan sonra fon hisselerinin tapuya dönüştürüldüğü bir kurgu, kentsel dönüşüm süreçlerini hızlandırabilir.

Konut kooperatifleri yoluyla orta gelir kümeleri için erişilebilir konut üretimi yine dizayn edilebilir.

Erişilebilir konut üretecek geliştiricilere devletin yerleri daha uygun fiyattan temin edebileceği bir düzenek ile konut üretim maliyetleri aşağı çekilebilir.

Sürdürülebilir konut finansman modellerinin hayata geçirilebilmesi için banka kredilerine olan bağımlılığın azaltılması ve sermaye piyasaları odaklı, birikimlerin iktisada kazandırıldığı yatırım ve finansman ekosistemleri tasarlamak elzemdir.