Depremin ikinci yılında Kahramanmaraş: Yeni şehir inşa ediliyor!
6 Şubat asrın felaketinin üzerinden 2 yıl geçti. Afetin izlerini silmeye yönelik çalışmalar, sarsıntının hissedildiği günlerden itibaren başlatıldı. 7,7 ve 7,6’lık iki büyük zelzelenin merkez üssü Kahramanmaraş’a 100’ün üzerinde ulusal ve milletlerarası basın mensubu ziyaret gerçekleştirdi.
İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, Vali Mükerrem Ünlüer ve TOKİ Lider Yardımcısı Osman Direnç basın mensuplarına, AFAD İl Müdürlüğü Toplantı Salonu’nda sarsıntıyla ilgili bilgi verdi.
BAŞKA BİR ÖRNEĞİ YOK
Tatar, 6 Şubat sarsıntılarının dünyada kara üzerinde oluşmuş öbür bir örneği olmadığını söyledi.
6 Şubat zelzelelerinin epeyce büyük bir alanı etkilediğini vurgulayan Tatar, şunları kaydetti:
“7,7 ve 7,6 büyüklüğünde iki zelzele, bir tanesi sabah saat 04.17’de, bir oburu öğlenden sonra 13.24’te, yaklaşık 9 saat ortayla meydana gelen ve karada oluşan bu sarsıntılar sonucunda da bilhassa yer kabuğunda toplam 570 kilometre uzunluğunda bir z kırığı oluşturan ve yüzey kabuğunda, yer kabuğunda yaklaşık 8 metre civarında yer değiştirdiği dünyada öteki örnek yok. Bu manada aslında 6 Şubat’ta gerçekleşen sarsıntılar dünyadaki tek örneklerden bir tanesi. Yaklaşık 120 bin kilometrekare civarında bir alan etkilendi. Avrupa’daki birçok ülkenin 3 katı büyüklüğünde bir alan. Bu sarsıntılarda etkilenen nüfus sayısı 14 milyon. Sosyolojik olarak baktığımızda 85 milyon kişi bu sarsıntılardan etkilendi. Toplam 18 vilayette hasar tespit çalışmaları yapıldı. 53 bin 737 canımızı yitirdik. Keşke bir adedini dahi yitirmeseydik. Büyük bir sayı. 107 bin civarında yaralımız var.”
Tatar, 6 Şubat sarsıntısına 35 bin 250 kişilik arama kurtarma işçisiyle müdahale edildiğini ve 90 ülkeden takımın bölgeye geldiğini söyledi.
“YÜZDE 97 ORANINDA HASARLI BİNALAR KALDIRILDI”
Hasarlı binaların enkazlarının kaldırılmasıyla ilgili konuşan Tatar, “Bütün bölgede yüzde 97 oranında hasarlı binaların, ağır hasarlı binaların enkazların kaldırılması tamamlanmış durumda. Kahramanmaraş’a baktığımızda bu oran örtüşüyor, yüzde 97 oranında hasarlı binalar kaldırıldı. Öbürleri tüzel süreç devam ettiği için kaldırılamadı.” diye konuştu.
Türk milletinin büyük bir dayanışma örneği gösterdiğinin altını çizen Tatar, yapılan bağışların 15 günlük dönemlerde AFAD’ın internet sayfasında nereye harcandığının paylaşıldığını aktardı.
“ARTÇI SARSINTILARI 80-82 BİN CİVARINDA”
Kamu kurum ve kuruluşlarına eğitimler verildiğini anlatan Tatar, şöyle devam etti:
“Şu anda arama kurtarma eğitimi almış kişi sayımızı 122 bine çıkardı. Bu sayı her geçen gün artıyor. Tek dileğimiz büyük afetler olmasın, bunlara muhtaçlık kalmasın. Alışılmış her vakit bu türlü bir takımın hazır olması büyük bir değer taşıyor. Akredite edilen takımlarımız var. Bu sayı şu an 10 bin civarında. Alışılmış ki kapasiteyi geliştirmek çok değerli, tekrar gururla söyleyeceğim Avrupa’daki en büyük sarsıntı müşahede ağına sahibiz. Yaklaşık 1300 civarında sarsıntı müşahede istasyonumuz var. 6 Şubat’tan günümüze kadar olan zelzele sayısı 107 bin. Bizim olağanda bir yılda kaydettiğimiz sarsıntı sayısı, ortalama 23-24 bin civarındayken, şu anda 2 yılda 6 Şubat zelzelelerin de tesiriyle 107 bin oldu. Şu anda 6 Şubat’ın artçı sarsıntıları ise yaklaşık 80-82 bin civarında.“
201 BİN KONUT TAMAMLANARAK TESLİM EDİLDİ
TOKİ Lider Yardımcısı Osman Direnç ise “Bakanlık olarak 459 bin 403 konutun bugüne kadar ihalesini yapmış bulunuyoruz. Bunlardan da ülke genelinde 201 bin konutu tamamlayarak vatandaşlara teslim etmeye başladık.” dedi.
KAHRAMANMARAŞ ÖNCÜ KENT OLACAK
Vali Mükerrem Ünlüer, kentteki çalışmalara ait gazetecilere bilgi verdi. Kahramanmaraş Valisi Ünlüer, devlet-millet dayanışmasının ‘yüksek seviyede’ hissedildiği bir ülkede yaşadığımızın altını çizerek; “Kahramanmaraş da bu manada öncü bir kent. Bugün yüzlerce proje bu kadar kısa müddette gün yüzüne çıktıysa bu ruh sayesindedir.” sözlerini kullandı.
Vali Ünlüer, kent genelinde 174 bin 145 bağımsız ünitenin temellerinin atıldığını kaydetti. 34 bin 600 konutun hak sahibi vatandaşlara teslim edildiğini söyleyen Ünlüer, 2025 yılı sonunda örnek bir kent olma gayesinde olduklarını belirtti. Ünlüer’in açıklaması şu formda;
“Yeni bir Kahramanmaraş’ı inşa etmiş olacağız. Bu alanda iki kardeş ülkenin ortak çalışması ile Azerbaycan Mahallesini yapıyoruz. Bu mahalle örnek bir tasarım oluyor. Azerbaycan devletine bu manada şükranlarımı sunuyorum.”
Konuşmaların akabinde, Azerbaycan, Bulgaristan, Almanya, İtalya, Japonya ve Yunanistan başta olmak üzere 11 ülkeden 100’ün üzerinde basın mensubu imali tamamlanan yahut bitmek üzere olan konutları gezdi. Haber7 olarak, depremzedelerin yeni meskenlerini yerinde inceledik.
“BAŞIMIZI SOKTUK, İŞLERİ RAST GELSİN”
Kahramanmaraş’taki sarsıntısı yaşayan ve konutu tekrar yapılan Feride Teyze, devlet büyüklerine teşekkür ederek; “Başımızı soktuk, işleri rast gelsin. Zelzeleden çıkan ne olacak? Bir sakat çocuğum var. Oğlum sakat. Üç tekerli bir arabası var onunla durağa gidiyor geliyor. Bir iş, güç tutamıyor. Mesken verdiler amma içine döşediler. Sağ olsunlar. İstediğimiz konutumuzun yanının istikametinin yapılması, yardım. Rahatsızız. Pil taktılar kalbime.” dedi.
YENİ KONUTLARINDA YAZA HAZIRLANIYORLAR
Konutlardaki altyapı çalışmalarının evvelki köy yerleşimine nazaran daha hoş olduğunun altını çizen hak sahibi Hüseyin Kaygısızcan, Haber7’ye konutlardan şad olduklarını söyledi.
Yeni meskenlerinde yaza hazırlık yaptıklarını söyleyen depremzede, “Depremden sonra burayı yaptı devlet. Eski köy bir buçuk kilometre ötedeydi. Şu durumdan mutluyuz, rastgele bir kasvetimiz yok. Altyapı olarak evvelkilere nazaran daha hoş. Bizden sonra da daha kimi yerlere bir şeyler yapılmamış. İnşallah orada da yapılır, eksik olan yerlerde vatandaşlarımız konutlarına oturur. Parkımız meydanda, ağaçlar diktik, ufak tefek sera yaptık.” dedi.
“ŞEHRİN ÇEHRESİ DEĞİŞTİ”
Kahramanmaraş’ta imali gerçekleştirilen yeni konutları gezen gazeteci Tacettin Kutay, Maraş’ta sarsıntı öncesinde yapı stoğu probleminin yaşandığını ve Teke mevkii bölgesinde makûs yapılaşmanın olduğunu söyledi.
Eski mahallelerin kaldırılarak yeni ömür alanlarının oluşturulmuş olmasının ‘takdire şayan’ olduğunu kaydeden Kutay, Azerbaycan devletinin bölgeye yardımlarının da altını çizdi. Kutay, “Azerbaycan yardımlarının da özel olarak yapılmasının özel manası var. Burası Azerbaycan muhiti. Azerbaycan Caddemiz az aşağıda. Doğrusu mütehassıs oldum. Güzelimize da gitti bir tarafıyla. Değişik hisler de uyandı bizlerde. Kentin çehresi, dilek edilmedik formda değişti. Daha konforlu bir tarafıyla ve daha yaşanılabilir. Rastgele bir durumda araç giriş-çıkışının mümkün olduğu sokakların dizayn edildiği bir yer haline gelmesi hepimizin güzeline gitti.” dedi.
GARDAŞ AZERBAYCAN PROJEYİ ÜSTLENDİ
Bölgeye 6 Şubat sarsıntılarının akabinde yine gelen Azerbaycanlı gazeteci Daryanur Jafarova, zelzelede acı bir imgenin olduğunu ama Türkiye’nin iki sene içinde ‘maksimum’ gücünü seferber ettiğini belirtti.
Jafarova Haber7’ye yaptığı açıklamalarda; 6 Şubat sarsıntılarına ait, “Biz direkt Hatay’a gittik. Gece 12’de Hatay’daydık. Şu an buraları geziyoruz lakin otomatikmen beynimizde kıyaslama oluşuyor. O devirler buraya da geldik zelzeleden sonra. Çok acı verici bir manzara vardı. Beşerler konutlarından olmuş, yakınlarını kaybetmişlerdi. Onların yakınları geri gelmese de devlet olarak Türkiye sahiden iki sene içinde azamî gücünü seferber etti. Şu an okullar yapıldı, çocuklar eğitimine devam ediyor. En kıymetlisi çadırdan konteynere, konteynerden de artık konutlarına girebildiler. Röportajlar yaptık ve onların gözündeki memnunluğu görebiliyorsunuz. Şu an sıcak konutlarına kavuştular, bu çok memnunluk verici bir şey.” tabirlerini kullandı.
Kahranmanmaraş’taki Azerbaycan devleti yardımları ile yapılan konut projesinin Türkiye-Azerbaycan kardeşliği için değerli olduğunu kaydeden gazeteci, “Azerbaycan gerekeni yaptı. Birinci yardım grubunu buraya gönderdi ve devamında da Türkiye çok büyük bir yıkımla yüz yüzeydi, Azerbaycan da takviye olması için Kahramanmaraş’ta bu türlü hoş bir projeyi üstlendi. Mutluluk verici. Haydar Aliyev okulu var burada, görüyoruz. Bayrakları, ismi görüyoruz. Bizim önderimizi taşıyan bir okulda çocuklar eğitim alacaklar ve bu ömür alanında da insanların konutu olacak. Azerbaycan vatandaşı olarak bizim için çok sevindirici bir şey. Dostluğumuz ve kardeşliğimizin ebedi olarak devam etmesini istiyoruz.” dedi.
“GERÇEKTEN TAKDİRE ŞAYAN”
Konutları ziyaret için Irak’tan gelen gazeteci Kasım Alcan ise, 6 Şubat zelzelelerinin akabinde yapılan çalışmalar hakkında konuşarak; “Konutlar her şey yerli yerinde. Kirli propagandalara aldırmadan bizim gözümüzle gördüğümüz, yüreğimizle dokunduğumuz bu üç kent; Adıyaman, Maraş ve Hatay olmak üzere gurur verici. İnsanların dayanışması sahiden gurur verici. Sonuçta büyük bir afet bu. Ancak millet ve devlet olarak altından kalkacağımızı göstermek açısından nitekim takdire şayan. Zelzele vakti bütün dünya buradaki acılara ağladı. Ellerinden geleni yaptılar. Sonuçta kayıplar da var. Lakin bundan sonraki süreçte yapacağımız tek şey ibret alıp, ders alıp bir daha bu türlü acıların yaşanmaması için bu hisleri basın mensupları olarak canlı tutmamızda yarar var.” dedi.
