Asrın felaketinin ikinci yılı!
Türkiye, 2 yıl evvel şubat ayında “asrın felaketi” olarak nitelenen Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntıların acısıyla sarsıldı.
Yaklaşık 14 milyon vatandaşı direkt etkileyen sarsıntı nedeniyle Türkiye, milletlerarası yardımı da içeren 4. düzey alarm verdi ve ülke genelinde 7 gün ulusal yas ilan edildi.
Türkiye’de, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 04.17’de 7,7 büyüklüğünde, Elbistan ilçesinde saat 13.24’te 7,6 büyüklüğünde zelzele meydana geldi.
ASRIN FELAKETİNDE 53 BİN 537 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, Kahramanmaraş’ın yanı sıra Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ’ı vuran asrın felaketinde 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı.
DEPREM BÖLGESİNDE OHAL KARARI ALINDI
Türkiye’nin memleketler arası yardımı da içeren 4. düzey alarm verdiği zelzele sonrası 93 ülkeden arama kurtarma takımları bölgede çalışmalara katıldı.
Toplam 120 bin kilometre karelik alanda 14 milyon vatandaşın direkt etkilendiği zelzeleler, 11 vilayet, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ile mahallede ağır yıkımlara yol açtı.
Ülke genelinde 7 gün müddetle ulusal yas ilan edilirken, zelzele bölgesinde ise OHAL kararı alındı.
650 BİN İŞÇİ MİSYON YAPTI
Kamu kuruluşları, mahalli yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllülerin seferber olduğu sarsıntı sonrası, bölgeye su, besin, ilaç ve giyecek başta olmak üzere tüm ömür materyalleri süratle gönderildi.
Depremlerde hasar gören 39 bin enkazda arama, ömür olduğu belirlenen 26 bin 32 binada ise arama kurtarma faaliyeti gerçekleştirildi.
Bölgede müdahale çalışmaları kapsamında 11 bin 488’i memleketler arası, 35 bin 250’si arama kurtarma, 142 bini güvenlik çalışanı olmak üzere toplam 650 bin işçi misyon yaptı.
32 BİN TON YARDIM GERECİ ULAŞTIRILDI
Deprem bölgesine, 20 bin araç ve ağır iş makinası, 141 helikopter, 182 uçak, 23 gemi yardım için durmaksızın çalıştı. Deniz Kuvvetleri Komutanlığının gemileri yardım için bölgeye ulaştırıldı.
Hava araçlarıyla sıhhi tahliye, işçi nakli, gereç nakli, yangın söndürme faaliyetleri yürütülerek bu kapsamda 17 bin 500 sorti gerçekleştirildi.
Türk Hava Yolları (THY) öncülüğünde 13 bin 701 seferiyle 2 milyonu aşkın yolcu ve 712 kargo seferi ile 32 bin 770 ton yardım materyali ulaştırıldı.
3 MİLYONDAN FAZLA KİŞİ ZELZELE BÖLGELERİNDE TAHLİYE EDİLDİ
Ayrıca yerli ve ulusal insansız hava araçları da sarsıntı bölgesinde arama kurtarma ve uyum çalışmalarına dayanak verdi.
Bölgede 350 çadır kent alanında 645 bin çadır, 414 konteyner kentte ise 215 bin 224 konteyner kuruldu.
Asrın felaketinin akabinde AFAD uyumunda kara, hava ve deniz yoluyla 3 milyon 549 bin 443 afetzede zelzele bölgelerinden tahliye edildi.
350 ÇADIR KENT VE 428 KONTEYNER KENT KURULDU
Afetin tesirli olduğu 11 vilayette, çadır ve konteyner kent alanları belirlendi. Süreksiz barınma alanları oluşturularak 1 milyon çadır sevk edildi ve 350 çadır kentte 645 bin çadır kuruldu. Yaklaşık 2,5 milyon afetzedeye barınma imkanı sağlandı.
Geçici barınma hizmeti verilen Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) yurtlarında 477 bin 952 kişi, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) yurtlarında 710 bin 266 kişi olmak üzere tesislerde toplam 1 milyon 188 bin 218 afetzede konuk edildi.
220 BİN KONTEYNER KURULDU
Ayrıca 428 konteyner kentte 220 bin konteyner kuruldu. 707 bin afetzede bu konteynerlerde konuk edildi. Konteyner kentlerde barınmanın yanı sıra beslenme, eğitim, sıhhat ve öbür toplumsal donatı alanları vatandaşların hizmetine sunuldu. Kurulan konteynerlere vatandaşların gereksinimi üzerine ayrıyeten 105 bin vantilatör ve 149 bin 305 klima takıldı.
Milli Savunma Bakanlığı (MSB), gemilerini seferber ederek ömür alanları oluşturdu. Hastaneler ve okullar açıldı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) vagonlarında depremzede vatandaşlarımıza konaklama imkanı sağladı.
ESEN KART SİSTEMİNE GEÇİLDİ
Konteyner kentlerde kalan vatandaşların besin ve market alışverişleri için İçişleri Bakanlığı koordinasyonunda AFAD-Kızılay işbirliği ile 15 Ağustos 2023’te Esen Kart sistemine geçildi.
Bu sistemde kart içerisine 2023’te 3 bin lira yüklenerek, ocak ayından itibaren yüklemeler 4 bin 500 liraya yükseltildi.
Aralık ayında 11 vilayette toplamda 60 bin 285 karta yükleme yapılarak, 17 ayda toplam 4 milyar 155 milyon 246 bin 343 lira yükleme yapıldı. 11 vilayette toplam 72 bin 749 kart dağıtıldı.
BÖLGEYE 148 MİLYAR 446 MİLYON 73 BİN 834 LİRA KAYNAK AKTARILDI
Nisan 2023’te başlanan ve 22’nci kiraların ödendiği “Kira Takviye Ödemeleri” kapsamında ocak ayında kiracıya ödenen 3 bin lira kira dayanak ödemesi 5 bin liraya, konut sahibine ödenen 5 bin lira kira takviye ödemesi ise 7 bin 500 liraya yükseltildi.
Bugüne kadar 177 bin 819 mesken sahibine 24 milyar 5 milyon 595 bin 500 lira, 184 bin 920 kiracıya 10 milyar 540 milyon 430 bin lira olmak üzere 362 bin 739 haneye toplam 34 milyar 546 milyon 25 bin 500 lira kira yardımı yapıldı.
AFAD datalarına nazaran ayrıyeten, 1 milyon 995 bin 978 haneye 10 bin lira dayanak ödemesi kapsamında 19 milyar 959 milyon 780 bin lira, 568 bin 624 haneye 15 bin lira taşınma yardımı kapsamında 8 milyar 529 milyon 360 bin lira, vefat eden 41 bin 128 vatandaşın yakınlarına 4 milyar 112 milyon 800 bin lira, tahliye dayanak ödemesi kapsamında 57 milyon 201 bin lira, valiliklere aktarılan ödenekler kapsamında 37 milyar 11 milyon 207 bin 976 lira, yıkım ve enkaz ödemeleri kapsamında 11 milyar 309 milyon 267 bin 167 lira, kurumlara aktarılan ödenekler kapsamında 2 milyar 97 milyon 49 bin 360 lira ve merkezi satın alma sarfiyatları kapsamında 30 milyar 823 milyon 382 bin 830 lira olmak üzere, toplamda 148 milyar 446 milyon 73 bin 834 lira kaynak aktarıldı.
Türkiye Tek Yürek Kampanyası gelirleri kapsamında AFAD bağış hesaplarında toplam 143 milyar 512 milyon 165 bin 82 lira kaynak elde edildi. 127 milyar 911 milyon 550 bin 260 lirası harcandı. Bankalarda olan mevcut para ölçüsü ise 15 milyar 600 milyon 614 bin 822 lira olarak belirlendi.
HASAR TESPİT ÇALIŞMALARI
Deprem bölgesinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen hasar tespit çalışmaları kapsamında, 2 milyon 381 bin 888 bina ve 6 milyon 612 bin 685 bağımsız kısımda hasar tespiti yapıldı.
Acil, ağır, yıkık, orta hasarlı 311 bin 440 bina ve 810 bin 902 bağımsız kısım tespit edildi. Acil yıkılacak ve yıkık 60 bin 763 binanın enkazları 68 günde büsbütün kaldırıldı.
Yıkımı yapılacak ağır hasarlı bina sayısı 200 bin 167 olup, bugüne kadar 182 bin 773 ağır hasarlı bina enkazı kaldırıldı. 18 vilayette hacme nazaran yüzde 97, bina sayısına nazaran yüzde 91 enkaz kaldırma süreci gerçekleştirildi.
18 vilayet, 179 ilçe, 8 bin 474 mahalle 2 bin 472 köy için 30 Mayıs 2023’te başlayan hak sahipliği süreci 211 günde tamamlandı.
Hak sahipliği sürecinde, 845 bin 371 talep değerlendirildi. 85 milyon evraktan oluşan taleplerin tümü ilgili kurullar tarafından incelendi. 15 milyon sayfalık 70 bin kurul kararı alındı. Müracaatların yüzde 65’i e-Devlet, yüzde 35’i Afet İdare ve Karar Takviye Sistemi (AYDES) üzerinden alındı.
DEPREM BÖLGESİNDE 201 BİN 580 KONUT VE İŞ YERİ TESLİM EDİLDİ
TOKİ Başkanlığı, Emlak Konut GYO, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ve Vilayetler Bankası işbirliğinde, sarsıntı bölgesindeki mesken ve iş yerleri tekrar inşa süreci devam ediyor.
Bu kapsamda bugüne kadar yapılması planlanan konutların yüzde 45’i teslim edildi.
Hatay’da 13 bin 980, Malatya’da 6 bin 554, Gaziantep’te 1535, Kahramanmaraş’ta 7 bin 202, Adıyaman’da 6 bin 781, Osmaniye’de 1921, Adana’da 2 bin 945, Diyarbakır’da 822, Elazığ’da 3 bin 353, Kilis’te 223, Şanlıurfa’da 991 olmak üzere toplam 46 bin 307 konut ve 149 iş yerinin daha hak sahipleri belirlendi.
Böylece bugüne kadar teslim edilen konut ve iş yeri sayısı 201 bin 580’e yükseldi.
Bu yıl sonunda ise 358 bin 859 konut, 31 bin 307 iş yeri ve 62 bin 817 köy konutu olmak üzere toplam 452 bin 983 bağımsız kısım hak sahiplerine teslim edilecek.
TCG BAYRAKTAR VE TCG SANCAKTAR GEMİLERİ SIHHAT HİZMETİ VERDİ
Türk Silahlı Kuvvetlerince sarsıntı bölgesinde 57 tabur ve 100 arama kurtarma timi olmak üzere toplam 40 binden fazla asker, uzman ve teknik işçi vazife yaptı. 29 arama kurtarm köpeği de bu çalışmalara dayanak sağladı. Bu sayede arama kurtarma timleri tarafından 327 kişi enkaz altından çıkarıldı.
65 uçak, 71 helikopter, İHA-TİHA’lar dahil hava yardım köprüsü kurularak arama-kurtarma çalışanının, yardım materyallerini bölgeye ulaştırdı, yaralılar ve bölgeden ayrılmak isteyenlerin nakledilmesi sağlandı.
Adana İncirlik’te kurulan merkezden 300’den fazla köye, 32 ilçeye ulaşıldı. Hava araçları ile 6 binden fazla sorti yapılarak 1 yılda yapılan sorti sayısına 1 ayda ulaşıldı ve 22 binden fazla vatandaş tahliye edildi.
Deniz Nakliye Koridoru kapsamında, TCG Sancaktar ve TCG Bayraktar gemileri arama kurtarma işçisi ve iş makinaları yüklü olarak İskenderun’a gönderildi. TCG İskenderun gemisi yaralılar ve bölgeden ayrılmak isteyenleri Mersin’e tahliye etti. 24 gemi Mersin, İskenderun, Antalya, Taşucu ve Girne’de teyakkuz durumunda tutuldu. Sarsıntı bölgelerinde 9,5 milyon paket kumanya dağıtıldı, 112 sahra mutfağı ve 49 sahra fırını ile günlük 160 bin sıcak yemek, 400 binden fazla ekmek üretim kapasitesine ulaşılarak, 7,2 milyon vatandaşa sıcak yemek verildi, 13,8 milyon ekmek dağıtıldı, ayrıyeten besin ve su güvenliği için de 4 besin ve su denetim laboratuvarı kuruldu.
TCG Bayraktar ve TCG Sancaktar gemileri içindeki gereçlerin nakliyesinin akabinde zelzele bölgesinde Rol-2 düzeyinde hastane olarak sıhhat hizmeti verdi. Zelzelenin birinci anından itibaren tüm kışla ve toplumsal tesisler afetzedelerin kullanımına açıldı, orduevi ve özel eğitim merkezlerinde depremzedeler konuk edildi. Uygun olan askeri tesisler hizmete açılarak binlerce kişi ağırlandı.
Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) bağlı üniteler tarafından 72 bin çadırın heyetimi gerçekleştirildi ve envanter bulunan 3 bin 700 soğuk iklim çadırlarının tamamı muhtaçlık sahiplerine ulaştırıldı. Bor’daki fabrikalar başta olmak üzere askeri fabrikalarda 24 saat temeline nazaran çadır ve konteyner üretimi yapılarak 13 bin çadır, 856 soğuk iklim çadırı ve 529 konteynerin gereksinim yerlerine sevki sağlandı. Ömür dayanak faaliyetleri kapsamında; 9 vilayette 619 mutfak, fırın, banyo, çamaşırhane, tuvalet, lojistik üs kuruldu ayrıca 251 Mehmetçik Okulu açıldı.
Göktürk uydusu ve İHA’larla bölge taranarak yıkımın fotoğrafı çıkarıldı, elde edilen datalar Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile paylaşıldı.
