Naci Görür en yakın deprem tehlikesinin olduğu yeri açıkladı
Türkiye’de zelzele denince birinci akla gelen bilim insanlarından biri Prof. Dr. Naci Görür. Deprem konusunda sık sık ikazlarını sürdüren Görür, 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli büyük zelzelelerin 2. yılını NTV’den Yağız Şenkal’a kıymetlendirdi.
“DEPREM DİRENÇLİ KENTLER OLUŞTURMALIYIZ”
“Deprem dirençli kentler oluşturmalıyız.” diyen Görür, en yakın zelzele tehlikesi olarak Erzincan, Tunceli ve Bingöl ortasını işaret etti.
Yer Bilimci ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Marmara’da 30 yıl içinde her an sarsıntı olma mümkünlüğünün yüzde 47 olduğunu da belirtti.
Görür “2 yılda neler değişti?” sorusuna şu karşılığı verdi:
“Yıkılanları tamir etmek için elbette ki çok şeyler yaptık. Eski duruma tekrar dönmek için yaptık. Eski duruma dönmek bizi kurtaran şey değil ki. Bizim yapmak istediğimiz kentimiz sarsıntıda yıkılmasın. Günlük hayat da değişmesin. Bunun için sarsıntı dirençli kentler oluşturmak asıl maksadımız. 2 yılda yaptığımız yara sarmanın ötesine geçmiyor.”
“Yeni yol zelzele gelmeden evvel, zelzelenin mümkün ziyanlarını minimize etmekten geçiyor.” diyen Görür, Japonya, Tayvan, Çin ve ABD’nin bunu yaptığını söyledi.
“GELİŞMİŞ ÜLKELER ZELZELEYE KURBAN VERMİYOR”
Naci Görür, “Bilginin ve teknolojinin geliştiği toplumlar sarsıntıya insan kurban vermiyor. Biz 10 binleri heba ediyoruz. Bu stratejiden anlayıştan dönmek gerekiyor. Yaraları sarmak ile sarsıntıya hazırlanmak tıpkı şey değildir. Zelzeleye hazırlık özel bir çalışma, teknolojiler, bilgi, müteahhitlik, planlama ister.” diye konuştu.
“6 ŞUBAT SARSINTILARI SÜRPRİZ DEĞİLDİ”
“Güneydoğu’daki sarsıntı bizim için sürpriz değildi.” diyen Görür, şöyle devam etti:
“Bu zelzelenin olacağını biz bekliyorduk ve söylüyorduk. Mahallî idare, merkezi idare halk da dahil herkes biliyordu. Güneydoğu’daki lokal idareler burayı zelzeleye hazırlama çalışmalarını ağır bir halde yapsaydı diyelim 99 nere, 2023 nere? Bu kadar insanımız ölür müydü? 3-5 müteahhitin peşine düştük. Hepimiz hatalıyız.”
“TÜRKİYE’Yİ SARSINTI ÜLKESİ OLARAK KABUL ETMELİYİZ”
Türkiye’yi sarsıntı ülkesi olarak kabul etmenin en sağlıklı yol olduğunu söyleyen Naci Görür, “Kendimizi aldatmayalım, burada az sarsıntı var, burada çok var diye bölümlendirip insanların önlem almasını engellemeye gerek yok. Türkiye bir zelzele bölgesi her an rastgele bir yerde rastgele bir vakitte rastgele bir büyüklükte sarsıntı olabilir. Sarsıntı dirençli kentler, köyler kurmak zorundayız.” dedi.
“DEVLETİN MEVCUT ORGANLARINI HAREKETE GEÇİRMEKLE SARSINTIYA HAZIRLANMAMIZ MÜMKÜN”
Tayvan’da sarsıntı olduğunda 3-5 kişinin tesadüfen öldüğünü belirten Görür, “Bizde on binler, elli binler gidiyor. 150 bine yakın insanımızı gömdük. Artık kendimize gelelim. Kenetlenelim. Deprem işini bilim ve teknoloji yoluyla halledelim. Çok para da istemiyor. Devletin mevcut organlarını harekete geçirmekle zelzeleye hazırlanmamız mümkün. Yeni genel müdürlükler daireler kurmak gerekmiyor.” biçiminde konuştu.
Halkın sarsıntıya alışılmamış, kaçak bina yapmaması gerektiğini söyleyen Naci Görür, “Doğru gereç kullanılması lazım. Bunun için eğitmem lazım. O ilin milli eğitim müdürlüğü vasıtasıyla okullara, köylülere ulaşabilirim. Ne paraya ne pula ihitiyaç var. Birlikte hareket etmeye muhtaçlık var.” dedi.
“EN YAKIN TEHLİKE NEREDE” SORUSUNA CEVAP
Prof. Dr. Naci Görür “En yakın tehlike nerede?” sorusuna ise şu karşılığı verdi:
“Erzincan ile Bingöl Karlıova ortasında Yedisu fayının bulunduğu yer. Yani Bingöl Karlıova tıpkı vakitte Tunceli yöresi ve Erzincan’ın doğu bölümleri sarsıntı ön gördüğümüz yerlerden biri. Zira burada en son sarsıntı 1790’larda olmuş. 250 senede bir zelzele üretiyor bu fay 250 sene de dolmuş. Yani 2030’lara falan geliyor. Burası zelzele ürettiği vakit Erzincan, Bingöl Pülümür ziyan görür.”
İkinci olarak Bingöl Karlıova ile Bingöl Göynük ortasına dikkat çeken Görür, “Burada 1866-1860 civarında sarsıntı olmuş. Burası kırılmadı. Üçüncüsü Arap levhası son büyük sarsıntılarda 10 metreye yakın savrulmayla kuzeye hakikat hareket etti. Doğu Anadolu fayı kırıldı. Ancak Bitlis Zagros kenet jenerasyonu zelzele üretmedi. Adıyaman, Siirt, Diyarbakır, Hakkari sıkışık hale geldi. Sarsıntısı öne çekilmiş olabilir. Şayet sarsıntı bekleyen bir yer düşünürsek burayı da gözardı etmemeliyiz.” tabirlerini kullandı.
“MARMARA’DA ZELZELE MÜMKÜNLÜĞÜ YÜZDE 47”
Marmara Bölgesi’nde kesin zelzele beklendiğini söyleyen Görür, şöyle devam etti:
“Onu hiç tartışmıyoruz bile. Bütün bilgiler Marmara Denizi’nde 7’den büyük sarsıntı olacağını gösteriyor. ABD’li Parsons ve arkadaşları çalışma yaptılar zelzele ne vakit olabilir diye tarihi zelzeleleri inceledi ve 99’dan itibaren her an olmak kaydıyla Marmara’da 7’den büyük sarsıntı olma mümkünlüğü evvel yüzde 64 dediler geçen sene revize ettiler yüzde 47. Demek ki bu bölgede sarsıntının olma mümkünlüğü 30 yıl içerisinde yüzde 47. Bu çok büyük mümkünlük. Bu işin latifesi yok. Bu bölgeyi derhal sarsıntıya hazırlıyor olmamız lazım.”
“DEPREME HAZIRLIK BAKANLIĞI KURULMALI”
Bölgede yapı stoğunun yüzde 60’tan fazlasının sarsıntı dirençli olmadığının söylendiğini belirten Naci Görür, “Bu bölge çökerse Türkiye’nin yüzde 60’a yakın gayri safi ulusal hasılasını sağlayan yer çökerse bütün Türkiye diz üstü çöker. Ne ekonomik ne siyasi bağımsızlık kalır gerçek beka sıkıntısı budur. Zelzelesi unutmayın. 24 saat durmadan tercihen bir bakanlık kurarak zelzeleye hazırlanırsak ve sarsıntı bölgelerinden işe başlarsak 20 senede bütün Türkiye’yi zelzeleye dirençli yaparız. Az yol köprü yaparız lakin konsantre olarak sarsıntı hazırlığına insanlarımızın can güvenliğine yöneliriz.” diye konuştu.
