Uzman isim uyardı! ‘Tatlı su krizi kapıda’

Türkiye’de tatlı su kaynaklarının, önemli kirlenme tehdidi altında olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Uğur Karadurmuş, sanayi atıkları, ziraî ilaçlar, kimyasal hususlar ve evsel atıkların, su kaynaklarına karışarak suyun kalitesini bozduğunu söyledi.

Bu durumun hem içme suyu olarak kullanılabilirliği azalttığını hem de ekosistem istikrarını bozarak biyolojik çeşitliliğin kaybına yol açtığının altını çizen Doç. Dr. Karadurmuş, “Artan nüfus, plansız kentleşme ve yetersiz altyapı ise suyun sürdürülebilir idaresini zorlaştırmakta, kirlenme riskini daha da artırmaktadır” diye konuştu.

“İNSAN SIHHATİ VE GELECEĞİ AÇISINDAN HAYATİ BİR KONU”

Bu sorunun tahlili ile ilgili bilgi veren USKAM araştırmacısı Doç. Dr. Uğur Karadurmuş şunları söyledi;

“Su kaynaklarının korunması, sırf çevresel bir sıkıntı değil, tıpkı vakitte insan sıhhati ve geleceği açısından hayati bir bahistir. Kirlenen su, su kaynaklı hastalıklara yol açarak insan hayatını tehdit ederken, tarım ve endüstride de önemli meselelere sebep olmaktadır. Bu sebeple, su kaynaklarının aktif idaresi ve kirliliğin önlenmesi, ekosistemlerin korunması ve insanlığın sağlıklı bir hayat sürdürebilmesi için kaçınılmaz bir zorunluluktur.

“TÜRKİYE, TATLI SU KAPASİTESİ AÇISINDAN HUDUTLU KAYNAKLARA SAHİP”

Tatlı su kaynaklarının tükenmesi ve kirliliği, günümüzde global ölçekte giderek büyüyen bir krizdir. Artan nüfus, iklim değişikliği, endüstrileşme ve yanlış su idaresi, tatlı su kaynakları üzerindeki baskıyı her geçen gün artırmaktadır. Ne yazık ki Türkiye de bu sıkıntıdan muaf değildir. Türkiye, coğrafik çeşitliliğine karşın tatlı su kapasitesi açısından sonlu kaynaklara sahiptir. Yıllık kişi başına düşen su tüketimi bin 500 metreküpün üzerindedir ve tatlı su kaynaklarının yüzde 70’ten fazlası tarım dalında kullanılmaktadır.

“SUCUL ÖMÜR İÇİN ELVERİŞSİZ HALE GELDİ”

Artan nüfusa ek olarak, ziraî sulama, endüstriyel faaliyetler ve kentleşme, su kaynaklarının sürdürülebilirliğini tehdit ederken gelir ve tüketim seviyelerindeki artış ve besin eserlerine olan talebin artması da her geçen gün su kaynakları üzerinde ek baskı oluşturuyor. Endüstriyel, kentsel ve ziraî atıklar sebebiyle bir vakitler hayati ehemmiyete sahip olan Ergene, Büyük Menderes ve Nilüfer üzere ırmaklar toksik su yollarına dönüştürmüştür. Kimileri, en önemli kirlilik düzeyi olan 4. derece kirli olarak sınıflandırılmıştır. Örneğin Ergene Irmağı, sanayi atıklarıyla çok yüklenirken, Uludağ’ın pak sularından doğan Nilüfer Çayı, Bursa’dan geçtikten sonra çözünmüş oksijen düzeyini neredeyse büsbütün kaybederek balıklar dahil sucul ömür için elverişsiz hale gelmiştir.”

“VERİMSİZ SULAMA TEKNİKLERİ İSRAFA YOL AÇMAKTADIR”

İklim değişikliği yağış nizamlarını değiştirmekte, kuraklık sıklığını artırmakta ve genel su kullanılabilirliğini azaltmakta olduğunu tabir eden Karadurmuş, “Sıcaklıkların yükselmesi ve hava kurallarının daha öngörülemez hale gelmesi, Türkiye’nin esasen kıt olan su kaynaklarını yönetme konusunda daha büyük zorluklarla müsabakasına neden olmaktadır. En acil tasalardan biri tarım bölümündeki su talebinin artmasıdır. Global nüfus büyümeye devam ettikçe, besin üretimine olan talep de artmaktadır. Araştırmalar, 2050 yılına kadar ziraî su kullanımının iki katına çıkması gerekebileceğini öne sürmektedir. Fakat, verimsiz sulama teknikleri gereksiz su tüketimine ve israfa yol açmaktadır. Lakin, kriz ne kadar önemli olursa olsun, denetim edilemez değildir. Stratejik müdahalelerle teknolojik yenilikler, siyaset ıslahatları ve sürdürülebilir uygulamalarla kriz hafifletilebilir. Asıl problem, bu krizin yönetilebilir olup olmadığı değil, harekete geçme muhtaçlığının ne kadar süratli fark edileceğidir. Şayet gerekli tedbirler ne kadar süratli alınırsa, Türkiye ve dünya genelinde tatlı su kaynaklarının daha sürdürülebilir ve inançlı bir geleceğe taşınması sağlanabilir” dedi.

“BU GİDİŞATI BİLAKİS ÇEVİRMEK MÜMKÜN”

Su kirliliğiyle uğraşta muvaffakiyetin anahtarı, devlet, özel dal ve bireylerin ortak sorumluluk üstlenmesi olduğunu belirten Karadurmuş, “Bu sorun, tek bir nedene indirgenemeyecek kadar karmaşıktır. Fakat, koordineli ve kararlı bir yaklaşımla bu gidişatı bilakis çevirmek mümkündür. Su kirliliği sadece bir etraf sorunu değil, birebir vakitte ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirliğin de temel taşlarından biridir. Bu nedenle, devletin öncülüğünde, özel bölümün takviyesiyle ve bireylerin şuurlu iştirakiyle bir dönüşüm sağlanmalıdır. Lakin bu biçimde su kaynaklarımızı koruyabilir ve gelecek kuşaklara yaşanabilir bir dünya bırakabiliriz. Su kirliliğinin önlenmesinde güçlü ve kararlı devlet siyasetleri kuraldır. Fakat sadece yasalar çıkarmak kâfi değildir; bu kanunların aktif bir formda uygulanması ve caydırıcı yaptırımlarla desteklenmesi gerekir. Endüstriyel atıkların sıkı kontrolü, ziraî kimyasalların denetimli kullanımı ve atık su arıtma tesislerinin yaygınlaştırılması, su kirliliğiyle gayretin temel taşlarıdır” şeklinde konuştu.

“SU KİRLİLİĞİ KONUSUNDA FARKINDALIK OLUŞTURMALIDIR”

Su kaynaklarının korunmasına yönelik uzun vadeli sürdürülebilir idare stratejileri oluşturulması gerektiğini tabir eden Karadurmuş, “Bu stratejiler toplumun tüm kesitleriyle paylaşılmalıdır. Öbür taraftan sanayi ve tarım bölümlerini de kapsayan özel dal büyük ölçüde gerek sorunun ortaya çıkmasında gerekse sorunun tahlilinde sorumludur. Bu nedenle özel dal, üretim süreçlerini etraf dostu hale getirmek, su tasarrufunu teşvik eden teknolojilere yatırım yapmak ve atık idaresi konusunda sorumluluk almak zorundadır. Sürdürülebilir üretim anlayışı yalnızca etrafa katkı sağlamakla kalmaz, uzun vadede ekonomik yararlar da sunar. Ayrıyeten, büyük şirketler toplumsal sorumluluk projeleri aracılığıyla toplumu bilinçlendirmeli ve su kirliliği konusunda farkındalık oluşturmalıdır. Toplumsal şuur olmadan su kaynaklarını korumak mümkün değildir. Günlük ömürde şuurlu su kullanımı, geri dönüşüm alışkanlıkları ve tabiata ziyan vermeyen paklık eserlerinin tercih edilmesi üzere kolay fakat tesirli adımlar, su kirliliğinin önlenmesine büyük katkı sağlar. Birebir vakitte bireyler, kamu siyasetlerinin daha sıkı uygulanmasını ve etraf dostu uygulamaların teşvik edilmesini sağlamak için toplumsal baskı ögesi olmalıdır” diye konuştu.