Küresel piyasalar tarife kaynaklı endişelerle haftaya satış baskısıyla başladı

ABD idaresinin uyguladığı müdafaacı ticaret siyasetlerinin global iktisada muhtemel tesirlerine ait soru işaretleri mevcudiyetini korurken, Trump’ın ülkenin değerli ticaret ortaklarından AB ve Meksika’ya yönelik 1 Ağustos’tan itibaren devreye girecek biçimde yüzde 30 tarife uygulanması tarafındaki kararı piyasalarda risk algısının yine yükselmesine sebep oldu.

Başkan Trump, AB’nin tarife ve tarife dışı siyasetleri ve ticaret pürüzleri nedeniyle ortaya çıkan uzun vadeli, büyük ve kalıcı ticaret açıklarından uzaklaşması gerektiğini belirterek, “Şimdiye kadar kapalı olan ticaret pazarlarınızı ABD’ye açmak, tarife ve tarife dışı siyasetlerinizi ve ticaret engellerinizi ortadan kaldırmak isterseniz, tahminen bu mektupta bir düzeltme yapmayı düşünebiliriz.” tabirlerini kullandı.

ABD Liderinin kelam konusu kararı sonrasında AB ve Meksika’dan gelebilecek mümkün misillemelerin tarifelerde yine karşılıklı restleşmelere yol açabileceği kaygısı piyasaların tarafı üzerinde tesirli olurken, bu mevzudaki haber akışı yatırımcıların odağına yerleşti.

Öte yandan tarifelerin ABD’de enflasyonist tesirleri değerlendirilirken, Trump, daha evvel birçok kere faiz indirimi için baskı yaptığı ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın istifasının “harika bir şey” olacağını tabir etti.

Powell’ın ABD için “çok kötü” olduğunu yineleyen Trump, “Dünyadaki en düşük faiz oranına sahip olmalıyız lakin değiliz.” tabirini kullandı.

Bu gelişmelerin yanı sıra ABD’de kıymetli bankaların bu hafta açıklayacakları 2. çeyrek bilançoları da yakından takip edilecek.

Diğer taraftan ABD Hazine Bakanlığı, haziran ayına ilişkin bütçe istikrarı raporunu yayımladı. Buna nazaran, 1 Ekim 2024’te başlayan ve 30 Eylül 2025’te sona erecek olan 2025 mali yılının dokuzuncu ayında, federal hükümetin bütçe fazlası 27 milyar dolar olarak hesaplandı.

Federal hükümet, geçen yıl haziranda 71 milyar dolar bütçe açığı vermişti. Bu periyotta bütçe istikrarına ait piyasa beklentisi 41,5 milyar dolarlık açık vermesi tarafındaydı. Hükümetin gelirleri haziranda yüzde 13 artarak 526 milyar dolara çıkarken, harcamaları yüzde 7 azalışla 499 milyar dolara düştü.

– ABD’de endeks vadeli kontratlar haftaya negatif başladı

Bu gelişmelerin ışığında ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftaya yatay seyirle yüzde 4,42 düzeyinde, altının ons fiyatı da yüzde 0,1 artışla 3 bin 360 dolardan başladı.

Dolar endeksi son 3 süreç gününde güçlenmesini sürdürürken, şu sıralarda yüzde 0,1 artışla 98 düzeyinde bulunuyor. Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,3 düşüşle 69,8 dolardan süreç görüyor.

New York Borsası’nda cuma günü S&P 500 endeksi yüzde 0,33, Nasdaq endeksi yüzde 0,22 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,63 gerilerken, ABD’de endeks vadeli kontratlar haftanın birinci süreç gününe negatif bir seyirle başladı.

– AB’den tarifelere cevap

Avrupa borsaları geçen hafta cuma günü negatif seyrederken, AB’nin Trump’ın gümrük tarifelerine karşı birinci etapta uzlaşmacı halini muhafazası dikkati çekti.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD ile tarifler konusunda müzakereleri sürdüreceklerini fakat bir muahede olmaması halinde misilleme yapacaklarını tabir etti.

Başkan Trump’tan AB’ye yönelik revize edilmiş gümrük vergisi oranı ve yeni vakit çizelgesini içeren mektup aldıklarını söz eden von der Leyen, “AB ihracatına yüzde 30 gümrük vergisi uygulanması Atlantik’in her iki yakasındaki işletmelerin ve tüketicilerin aleyhine olacak biçimde temel transatlantik tedarik zincirlerini aksatacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

Von der Leyen, AB’nin dünyanın en açık ve adil ticaret uygulamalarına sahip piyasalarından olduğuna işaret ederek, AB’nin ABD ile müzakereli bir tahlile öncelik verdiğini belirtti.

ABD ile 1 Ağustos’a kadar bir mutabakata varmak için çalışmaya devam edeceklerini belirten von der Leyen, gerektiğinde orantılı karşı tedbirlerin alınması da dahil olmak üzere AB’nin çıkarlarını korumak için bütün adımları atacaklarını vurguladı.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Trump’ın AB için açıkladığı yüzde 30’luk gümrük vergilerinin uygulamaya konulması durumunda bunun ülkesinin iktisadını derinden etkileyeceğini belirtti.

Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,38, Almanya’da DAX 40 yüzde 0,82, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,11 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,92 paha kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni haftaya da negatif başladı.

– Asya borsaları Japonya hariç olumlu seyrediyor

Asya tarafında Japonya hariç alış yüklü bir seyir izlenirken, Çin’de açıklanan ekonomik datalardan alınan olumlu sinyaller bölge piyasalarında tesirli oluyor.

ABD ile Çin ortasında bir müddettir devam eden tarife uzlaşısı sürerken, Pekin idaresi ticarette genişlemeci siyasetini devam ettiriyor. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin yaptığı açıklamaya nazaran Çin ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), özgür ticaret bölgelerini geliştiren bir muahedeyi ekim ayında önderlerinin onayına sunmayı kararlaştırdı.

Öte yandan ülkede açıklanan dış ticaret datalarına nazaran, Çin’in ihracatı, haziranda yıllık bazda yüzde 5,8 ile beklentileri aşarken, ithalatı da birebir devirde yüzde 1,1 arttı.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1 gerilerken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,6, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,5 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi ise yüzde 0,7 paha kazandı.

BIST 100 ENDEKSİ CUMA GÜNÜ YÜKSELDİ

Cuma günü alış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,26 kıymet kazanarak 10.358,46 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise cuma akşam seansında olağan seans kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 12.149,00 puanda süreç gördü.

Analistler, BIST 100 endeksinde 10.400 ve 10.500 puanın direnç, 10.300 ve 10.200 düzeylerinin dayanak, pozisyonunda olduğunu kaydetti.

Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,2 yükselişle 40,0430’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 40,2050’den süreç görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde ve yurt dışında data gündeminin sakin olacağını belirterek, tarifelere ait haber akışının takip edileceğini söyledi.