Andık Mağarası’nda tarih öncesi izler gün yüzüne çıkıyor

Balıkesir’in Havran ilçesinde sularını yükledikleri eşekle kuvvetli yollardan geçerek Andık Mağarası’na ulaşan arkeologlar geçmişin izini sürüyor.

Havran ilçesine bağlı İnönü Mahallesi’ne yaklaşık 2 kilometre uzaklıktaki Kocaçal Tepe’nin İnboğazı mevkisinde yer alan Andık Mağarası, 1949 yılında Prof. Dr. Kılıç Kökten tarafından keşfedildi.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Yalçıklı ve takımı tarafından mağarada yürütülen hafriyat çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Balıkesir Kuva-yi Milliye Müzesi Müdürlüğü, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ve Havran Belediyesinin dayanaklarıyla yapılıyor.

Sabahın birinci ışıklarında İnönü Mahallesi’ndeki hafriyat konutundan yola çıkan takım, arazi aracıyla patikadan Kocaçal Tepe’ye ulaşıyor.

Yolun bittiği noktada araçtan inen takım, sularını eşeğe yükleyip yaklaşık 500 metre uzaklıktaki mağaraya yürümeye başlıyor.

Dar, engebeli ve taşlık yerde tek sıra halinde yürüyen hafriyat grubu, kuvvetli seyahatin akabinde ulaştıkları 59 metre derinlikte ve birçok galeriden oluşan mağarada hafriyat çalışmalarına başlıyor.

Titizlikle yürütülen kazılarla mağarada geçmişin izleri sürülüyor. Birçok seramik kap, taş ve kemikten yapılmış aletlerin bulunduğu mağaranın duvarında, bir dağ tepesi ve leopar figürünün bulunduğu fotoğraf de yer alıyor.

PREHİSTORİK YERLEŞİMİN İZLERİ

Kazı Lideri Prof. Dr. Derya Yalçıklı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hafriyat çalışmalarına 2022 yılında başladıklarını söyledi.

Mağaranın kuzey ve doğu galerilerinde çalışmalarını yürüttüklerini belirten Yalçıklı, şöyle konuştu:

“Yerleşim katmanı olarak hedeflediğimiz alışılmış ki Prehistorik (tarih öncesi) çağlar. Burada ağır bir Prehistorik yerleşim var. Bilhassa Neolitik ve Kalkolitik çağlara ilişkin katmanları son yıllarda çok ayrıntılı biçimde saptadık. Geç periyotlar olarak milattan evvel 1500-1400 ortasındaki Geç Tunç Çağı, milattan evvel 546’yı kapsayan Arkaik Çağ ve 1204 yılı sonrasındaki Orta Çağ yani Bizans Dönemi’nde de mağarada kimi ritüel gayeli uygulamaların yapıldığını çalışmalarımız sırasında belirledik. Daha yakın vakitlerde ise mağaranın ağıl olarak kullanıldığı tespit edildi. Yani bu türlü bir kullanım devamlılığı da kelam konusu.”

MİLATTAN EVVEL 6700’E UZANAN BULGULAR

Yalçıklı, hafriyat çalışmalarında bilhassa Neolitik ve Kalkolitik çağlara odaklandıklarını vurguladı.

Çalışmalara ağır bir biçimde devam ettiklerini lisana getiren Yalçıklı, şunları kaydetti:

“Karbon tahlillerine nazaran milattan evvel 6700 tarihine ulaşmış durumdayız. Bu, bölge için bilinen en erken tarihlerden biri. Burası hem Kalkolitik hem de Neolitik çağlarda çeşitli evrelerde yerleşim gayesiyle kullanılmış. Bu katmanları saptıyoruz. Hayat alanları, mağaranın çeşitli galerilerinde, gözlerinde oluşan tabanlar ve ocakların bulunduğunu görüyoruz.”

Çalışmalar sırasında günlük hayatta kullanılan seramik kapların yanı sıra taş ve kemikten yapılmış aletlerin de bulunduğunu tabir eden Yalçıklı, son 2-3 yılda kıymetli bilgilere ulaştıklarını söyledi.

Kalkolitik ve Neolitik devirlerin bölgede çok az bilinen ve yalnızca birkaç merkezden tanınan devirler olduğunu anlatan Yalçıklı, şu bilgileri verdi:

“Biz de bu devirler ortasındaki ayrıntıları burada saptama ve daha fazla bilgi kazandırma gayretindeyiz. Şu anda üzerinde çalıştığımız dolguda, yaklaşık 20-25 yıl sürebilecek bir hafriyat potansiyeli var. Daha erken periyotlara ilişkin katmanların da olduğunu düşünüyoruz. Şimdi onlara ulaşamadık lakin farklı alanlarda o potansiyelin olduğunu biliyoruz. Daha eski devirlere ulaşma gayretimiz da sürüyor. Şu anda kazdığımız evreler, bizim için bilinmeyen bu bölgede bilgisi eksik olan devirler. Münasebetiyle çok büyük katkı sağlayacak bir yerleşim alanı durumunda.”

TURİZM POTANSİYELİ VE KÜLTÜREL MİRAS

Yalçıklı, mağaranın Havran için de değerli bir kültürel miras olduğunu vurgulayarak, birtakım iyileştirmelerin yapılmasıyla bölgenin turizme büyük katkı sağlayacağını kelamlarına ekledi.

Havran Belediye Başkanı Emin Ersoy da ilçelerinde bulunan mağarada yapılan hafriyat çalışmalarına ellerinden gelen dayanağı verdiklerini lisana getirdi.

Havran’ın tarımı ve coğrafik güzelliyle ön plana çıktığını anlatan Ersoy, mağaranın turizme kazandırılmasının kente büyük katkı sağlayacağını söz etti.