“Atık dönüşümü” hızlanacak, ürünlerin döngüsel ömürleri uzayacak
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen Türkiye Yeşil Mutabakat Aksiyon Planı kapsamında oluşturulan planlar birbiri gerisine devreye alınıyor. Bu kapsamda, çok sayıda bakanlık ve kuruluşun katkısıyla Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı öncülüğünde “Ulusal Döngüsel İktisat Hareket Planı” hazırlandı.
2028 sonuna kadar bu alanda atılacak adımların düzenlendiği plan, bilhassa atık idaresine yeni bir vizyon getirecek.
Buna nazaran, Türkiye’de kaynak kullanımı ağır, çevresel tesirleri fazla olan elektronik ve bilgi ve irtibat teknolojileri, batarya ve araçlar, ambalaj, plastik, dokuma, inşaat ve bina, besin ve biyokütle dallarına öncelik verilecek.
Ürünlerin tüm ömür döngüsüne odaklanacak plan kapsamında eser tasarımı ve üretim süreçleri, eserlerin tüketimi, atık idaresi ve ikincil ham hususların kullanımını hedefleyen 6 stratejik amaç, 23 maksat ve 55 hareket belirlendi.
Eko-tasarım teşvik edilecek, kamu alım kriterleri değişecek
Bu kapsamda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinatörlüğünde daha “döngüsel ürünler” için etrafa hassas dizaynın teşvik edilmesi planlanıyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) eko-tasarım ile ilgili tüzüğü kapsamında oluşturulacak yeni yasal çerçeveyle çeşitli yönetmelik revizyonları yapılacak.
Ticaret Bakanlığı da yeni döngüsel teşebbüsleri için gerekli altyapıları hazırlayacak. Yeşil dönüşümün tesirlerinin kamu alımlarında da öne çıkması bekleniyor. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı “yeşil kamu satın alım strateji ve kriterleri”ni belirleyecek.
Dijital eser pasaportu hazırlığı
Eserlerin ömür döngülerini, geri dönüştürülmüş materyal içeriği ve öteki dataları içerecek dijital eser pasaportu uygulamasına yönelik yasal çerçeve ve altyapı oluşturulacak.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinatörlüğünde yürütülmesi öngörülen çalışma kapsamında bu alanda farkındalığın da oluşmasına odaklanılacak.
Bakanlık, öncelikli bölümlerin üretim, tüketim ve atık idaresini kapsayan “döngüselliği” artırma maksadıyla teşvik düzenekleri geliştirecek.
Ulusal ve memleketler arası AR-GE, teknoloji, inovasyon takviye program projelerinin geliştirilmesi emeliyle öncelikli kesimler özelinde KOBİ’ler ve teknoloji geliştiren yeni teşebbüslere yönelik döngüsel iktisada geçiş takviye programlarının hazırlanması planlanıyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) da döngüsel iktisat modellerinin yaygınlaşmasına yönelik teşvik modellerini kurgulayarak, faiz oranı düzenlemeleri yapması bekleniyor.
ATIK GETİRME MERKEZLERİNİN SAYISI ARTACAK
Yeni devirde odaklanılacak bahislerden biri de atık getirme merkezlerinin fonksiyonelliğinin ve erişilebilirliğinin artırılması olacak. Bu kapsamda ilgili bakanlıklar ve belediyeler işbirliği yapacak. Vilayet seviyesinde dijital atık getirme merkezi harita altyapısı oluşturulması, atık getirme merkezi sayısının artırılması, tekrar kullanım fonksiyonu entegre edilmiş atık getirme merkezlerinin oluşturulması gayeler ortasında bulunuyor.
Bazı tek kullanımlık eserler özelinde çeşitli önlemlerin uygulanması planlanıyor. Yine kullanım fonksiyonuyla atık getirme merkezlerine ikinci el satış mağazası, takas merkezi, tamir atölyesi üzere ünitelerin entegrasyonu yapılacak. Böylelikle, telefondan bilgisayara kadar teknolojik eserlerin süratli “çöp” olmasının önüne geçilecek.
Son devirde ağır olarak gündeme gelen atık bataryaların idaresine ait de AB tüzüğüne uygun çerçeve belirlenmesi planlanıyor.
Ömrünü tamamlamış araçlardan ambalaj atıklarının denetimine, dokumada üretimden tüketime döngüselliğin sağlanmasından besin bankacılığına yönelik altyapının oluşturulmasına kadar adımlarda da çalışmalar yapılacak.