Bakan Yumaklı: Cumhuriyet tarihimizin en güçlü hava ve kara filosuna sahibiz

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, TRT Haber’de gündeme ait soruları yanıtladı.

Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı’nın açıklamalarından öne çıkan başlıklar:

69 ORMAN YANGININDAN 67’Sİ DENETİM ALTINA ALINDI

En son açıklamamızdan bu yana 69 yangın çıktı ülkemizde. Bunlardan 67’si denetim altına alındı, söndürüldü, soğutma çalışmaları devam ediyor. Bursa Osmaneli-Harmancık’taki yangınla birlikte bunların hepsi için büsbütün denetim bilgisini kamuoyumuzla paylaştık. Şu anda iki faal yangınımız var. Rastgele bir halde bir tehlike ya da tehdit oluşturmuyor. Birisi Afyon’da, Hocalar’da, başkası de Denizli Tavas’ta. Akşamüzeri çıktı bu yangınlar. Arkadaşlarımız şu anda onlara da müdahale ediyorlar.

Şu anda orman yangınları bütün dünyanın esas sorunu olmaya devam ediyor. Bilhassa global iklim değişikliği faktörünü bu grafikten de görebiliriz. Son 10 yıl içerisinde orman yangın alanları iki kat artmış durumda dünyada ve yangınların şiddeti de iki kat artmış durumda. Yani bunları iklim değişikliğine birebir de bağlayabiliriz, çok net. Yanan alanlar itibariyle de çıkan yangınların şiddeti ve hasar bırakıcılığı itibariyle de iki katına çıkmış vaziyette.

Birleşmiş Milletler bir öngörüde bulundu. 2030 yılına kadar orman yangınlarında %14, 2050’ye kadar da %30 artış var. 2024 yılı için iki data verelim, 100 yılın en sıcak yazı oldu 2024 yılı ve son 10 yılın da tekrar en kurak yazı oldu. Biz burada bunun sonuçları ne oldu, o prestijle da bakabiliriz. 2002 ile 2012 ortasında yanan alan itibariyle, yani toplam bütün dünyada yanan alan 44 milyon hektar.

2013’le 2023, yani yalnızca son 10 yılda 94 milyon hektara çıktı bu. Münasebetiyle dünya süratli bir formda orman varlığını kaybediyor. Aslında buradan da bu sonuç çıkıyor. Dünyada son 9 yıl, 1880’den bu yana en sıcak 9 yıl oldu. Yani bütün datalar aslında bize iklim değişikliğinin sonuçları prestijiyle bizi nasıl etkileyeceğini gösteriyor. Biz bugün orman yangınlarını konuşuyoruz o prestijle lakin hayatımızın tamamını etkilemeye aday aslında bir sistem geliyor açıkçası.

Geçen yılın tıpkı devrine bakacak olursak, Avrupa’da 140 bin hektar yanmıştı. Avrupa’da yıl başından bu yana yanan alan 300 bin hektar. Yani yalnızca dünya, yalnızca Avrupa dediğimizde daima iki katına yakın işte bu sayıları da teyit etmiş oluyor.

Biz bu yılın birinci 6 aylık kuraklık haritalarını sizinle paylaşmak istiyorum. Siyah olduğu vakit harika kurak. Rengin yoğunlaşması çok bizim için tehdit içeriyor. Rengin açık olması da malum, işte nemli, hafif nemli, yarı kurak vesaire. Tekrar bakalım. Bakın 2024, yoğunlaşmaya başladı. İşte bizim daima bir biçimde bütün vatandaşlarımızı her fırsatta, her platformda bilgilendirdiğimiz, dikkatli olalım dediğimiz husus bu, sebep de bu.

Tabii biz bütün bunları konuşurken ya birinci sefer mı kurak oluyor? Birinci sefer mı rüzgar oluyor üzere tenkitleri çok duyduk. Elbette hani bunların hepsine tek tek gereken karşılıkları verdik lakin tekrar burada öteki bir bilgiyle, öbür bir tabloyla bunun karşılığını verelim.

2020-2024, 5 yıl itibariyle bizim bulunduğumuz coğrafyada yanan orman alanlarını, mevcut o ülkelerin orman varlığıyla bir oranlayalım. Zira birçok şeyi konuşuyorsunuz. Sebepleri konuşuyorsunuz, münasebetleri konuşuyorsunuz, bunlara karşı koyma kabiliyetinizi konuşuyorsunuz. Bu yangınların nasıl söndürülebileceğine dair metodolojileri konuşuyorsunuz fakat günün sonunda bu bahiste başarılı olup olmadığınızın göstergesi sonuç sayıları, istatistikler.

Ben yalnızca Türkiye için burada göstermek istiyorum. Bizim 23,4 milyon hektar orman alanımız var. 2024 yılında bunun %0,11’i yandı. 2020 ile 2024 yılı ortasında da bu oran %0,18. Neden 5 yılı aldığımızda arttı? 2021’deki ve daha sonraki büyük yangınlar sebebiyle.

Peki tıpkı coğrafyada olduğumuz diğer ülkelere bakalım. Fransa hariç bu ülkelerin tamamından güzel durumdayız. Tekrar söylüyorum, birinci sütun o ülkelerin orman varlıkları. İkinci sütun 2024’te yanan alanlar. Üçüncü sütunda 2020-2024 yılı ortasındaki 5 yıllık ortalama yanan orman alanları.

İtalya’ya bakalım. 11,1 milyon hektarlık orman alanı var. %0.36. Kıyaslayalım, bizde %0.11.

Son 5 yıla bakıyoruz; %0.74, bizde %0.18. Portekiz’e bakalım; %2.18 2024, %1.15 2020-2024 ortası. Haydi bakalım başka coğrafyalara da. Amerika’ya bakalım, Kanada’ya bakalım… Yani bütün dünyaya baktığımızda işte hem 5 yılda, hem geçen yılda, bu yılın istatistiklerinde yıl sonu itibariyle tekrar birebir bu formda, Allah nasip ederse bir program yapar da karşılaştırırız.

Önemli olan sonuç. Yani sizin uğraşlarınız, uğraşlarınız, kabiliyetleriniz, tahlilleriniz sonuca ne kadar yansıyor ya da yansımıyor? İşte gösteren tablo bu.

Yani kim ister ki kendi ekosistemi mahvolsun, harap olsun. Münasebetiyle siz ülke olarak hem kendi münasebetlerinizi bu manada azaltmak durumundasınız. Yani yangın çıkmasıyla ilgili münasebetlerinizi en aza indirmeniz gerekir. Hem de yangın çıktığı vakit ona müdahil olacak hem metotlarınızı hem kabiliyetlerinizi hem de deneyiminizi artırmanız gerekir.

“ÇIKAN YANGINLARIN %96’SI İNSAN KAYNAKLIDIR”

Bunu çeşitli vesilelerle belirtiyoruz. Çıkan yangınların %96’sı insan kaynaklıdır. Direkt ya da dolaylı. Ne demek istiyorum direkt ya da dolaylı? Yani siz işte yapmanız gereken bir şeyi yapmamışsınızdır, o bir yangın çıkarmıştır. O tesir etmiştir. Yeniden beşerle alakalı bir şey. Ya da birtakım şeyleri ihmal etmişsinizdir, göz arkası etmişsinizdir.

Yani size bu orman yangın bilgilerinden hareketle söyleyeyim. 2024 yılının Ocak-Temmuz’uyla 2025 yılının Ocak-Temmuz’unu kıyaslayalım. Birebir devirde, an itibariyle söylüyorum, 4 bin 268 yangın çıkmıştı geçtiğimiz yıl, birebir periyotta, Ocak-Temmuz ortası. Bunun 2 bin 209’u orman dışında çıkmıştı, 2 bin 59’u da orman içinde çıkmıştı.

Bu yıl 4 bin 477 yangın çıktı. Yani yangın sayısında 209 tane yaklaşık yangın fazla çıktı. Bunun 2 bin 549’u orman dışı alanda çıktı, 1.928’i ormanlık alanda çıktı.

Farklılaşmaya başladı. Neden? Orman dışı alan, adedi artmaya başladı. Buradaki sorun şu: Çıkan yangınların %57’si orman dışında çıktı. Bu yangınların tamamı ormana sirayet etmeden sona erdi. %30’u orman dışında çıktı, ormana sirayet etti. %13’ü de orman alanında başladı ve bu biçimde gelişti.

Çıkan yangınların %57’si orman dışı alanda başladı ve orada tekrar bizim tarafımızdan, büyük oranda bizim tarafımızdan müdahale edildi ve söndürüldü. %30’u da orman dışı alanda başladı ve ormanlık alana sirayet etti. %13’ü de ormanlık alanda başladı. Yani %43’ü ormanlarımızı yaktı, %57’si ormanlarımızı yakmadan orada söndürülmüş oldu.

Yani şöyle çok enteresan bir şey. Siz aracınızla gidiyorsunuz, son devirde de artmaya başladı, aracınız alev almaya başlıyor. Sizin aracınızda yangın tüpü yok. Bir kenara çekiyorsunuz. O çektiğiniz kenardan tahminen direkt ormana ya da evvel açık alana, daha sonra da ormana. Sigara izmariti. Yani bir sigara izmaritiyle çıkan yangınlar ya da işte denetimsiz yakılan ateş. Bütün bunların hepsini topladığımızda %96’sı insan, direkt ya da dolaylı insan kaynaklı. %4’ü de doğal nedenlerle, işte yıldırım düşmesi vesaire üzere sebepler.

Şimdi, evvel hepimiz şunu kabul etmemiz gerekir. Yangının çıkması için faktörler var. Biz ona 3-30 faktörü diyoruz. Yani yangının şayet çıkması için bu münasebetler, bu faktörler bir ortaya gelirse orada çok küçük bir sebebe bakıyor yalnızca. Şayet hava sıcaklığı 30 derecenin üzerine çıkmaya başlamışsa, rüzgarın suratı saatte 30 kilometrenin üzerine çıkmışsa, nem de %30’un altına düşmüşse, o vakit 3 30 faktörü gerçekleşmiş demektir.

Eğer bu yüksek sıcak, düşük nem ve yüksek rüzgar varsa orada hepimizin her şeye dikkat etmesi gerekir. Onu şöyle söyledik daima biz, şayet mümkünse açık alanda, kapalı alan dışında daha doğrusu ateş yakmayalım ya da ateş yanacak rastgele bir şeyi engelleyelim. Artık Çeşme’deki şiddet, rüzgarın şiddeti saatte 100 kilometrenin üzerine çıktı.

Cumhuriyet tarihimizin en güçlü hava ve kara filosuna sahibiz. 27 uçağımız var, 105 helikopter var, rezerv güçlerle birlikte. 14 Bayraktar İHA’mız var. Bunlarla 7/24 ülkemizi tarıyoruz. Havadan ve karadan müdahil oluyoruz. Otağ Yangın İdare Uçağımız var ki içindeki bütün teknik donanım, TUSAŞ’a teşekkür ediyorum, buradaki mühendis kardeşlerimiz tarafından gerçekleştirildi. Üç boyutlu o yangın alanını tarayıp bize yangının şiddetini, gidiş istikametini, arkadaşlarımızın pozisyonlarını ve konumlanmaları gereken yerleri gösteriyor.

Şöyle düşünün, oradaki bütün bilgiler buraya akıyor esasen. Buradaki arkadaşlarımız tarafından ve öbür yer ögelerine da aktarılıyor. Alışılmış bütün bunları söylerken adetleri konuşabilirsiniz lakin yeniden ben size sayı olarak gelinen sonucu söyleyeyim. 2002’de bizim hava araçlarımızın su atma kapasitesi yalnızca 73 ton. Bugün 438 ton… Yani ikisinin ortasındaki devasa farkı görüyoruz.

2002’de kara aracı olarak, arazöz olarak yalnızca 637 tane arazözü vardı Türkiye’nin. Bugün 1786 tane… Birinci müdahale aracı diye bir şey yoktu. Şu anda 2 bin 742 tane. Bunlar çok süratli bir halde hareket edip gerilerindeki süratli müdahale kitleriyle birlikte oradaki çıkan yangına birinci anda müdahale eden arkadaşlarımız. Esasen şu datayı de vereyim. Bu sebeple biz yangınların %95’ini 10 hektara ulaşmadan söndürmüş oluyoruz. Yani rastgele bir formda hani bu 4 bin 477 sayısını verirken de onu söyledim. Bu yangınların hepsinin ekranlarımıza çok şiddetli yangınlar olarak yansımamasının işte münasebeti bu kabiliyet. Yalnızca 300 tane iş makinası varken şu anda 831 iş makinası var.

Yani haber bültenlerine gelmeyen yangınların sayısı bir oldukça fazla diyorsunuz. Motamot o denli. Yani hasebiyle bizim buradaki bu kabiliyetimiz bize bunları sağlıyor. Bunlar da 1600 noktada konuşlu kara araçlarımız. Hava araçlarımız da 58 noktada konuşlu. Bu kara ve hava araçlarını konuşlandırırken risklere bakıyoruz.

Hava araçlarının kullanımıyla alakalı sizin coğrafik koşullarınız değerli. Yani her aracı her yerde kullanamazsınız. Münasebetiyle buradaki konumlandırmalar da buna nazaran aslına bakarsanız. Artık sizin uçaklarınız var, helikopterleriniz var. Uçaklarınızın da içerisinde kategorileri var. Helikopterlerinizin de içerisinde kategorileri var. Çok kırıklı, kanyonlu, ulaşılması güç olan yerlerde bilhassa iç kısımlarda uçakların, amfibik uçakların geniş yüzeylere gereksinim duyduğu yerlerin olmadığı bölgelerde çıkan yangınlara helikopterlerle müdahale edersiniz.

Her aracın sizin ülkenizde coğrafik şartlara nazaran kullanılabilme mümkünlüğü farklıdır. Yani hiçbirisi bir oburunun alternatifi değildir. Örneğin uçaklar hareket kabiliyeti itibariyle daha düz yerlerde ve su kaynağı itibariyle meselesiz olan yerlerde daha çok işinize fayda. Zira saniyelerle yarışıyorsunuz. Lakin biraz evvel söylediğim üzere kırıklı topraklar, kanyonlar, derin vadiler, işte gördüğünüz üzere uçak düz alanda atışını yaptı ve gitti. Lakin helikopterler işte o uçakların hareket yapamayacağı yerler ya da bakın yangın göletleri ki yani bu yangın göletleri de hakikaten bu manada son derece bizim işimizi kolaylaştırıyor. Çabucak süratlice, yaklaşık 5 bine yakın yangın göletimiz var. Bunlarla çabucak bunları alıp yangına müdahale ediyor. İkisi birbirinin rakibi değil ya da kara araçlarıyla hava araçları birbirlerinin rakipleri değil. Bunların hepsi birbirini tamamlayan bütünün bir modülü.

Helikopterler, uçaklar yangının yere bastırılmasıyla ilgili yani tabana indirilmesiyle ilgili vazife icra ederler, bir. İkincisi, yangının gidiş istikametinin yavaşlatılmasıyla ilgili bir misyon icra ederler. Üç, yangının daha ileriki bölgelere ya da alanlara, biz onlara spot atma diyoruz, yani kıvılcımın bir halde daha ileri sağa, sola genişlemesini sağlayacak rastgele bir öge olduğunda onlara müdahale etmede kullanılır. Bu son derece kıymetli. Pekala bu ortada bunlar yapılırken kara grupları ne yapar? Kara takımları de yangının, o alevinin şiddetinin azalarak yere indiği anlarda o alana girerler, yangını çevrelerler ve gitgide sıkıştırarak yangını boğarlar ve söndürürler. Tesirli demek gerçek değil.

Kara araçlarına da gereksiniminiz var, hava araçlarına da gereksiniminiz var. Bunların her türlü kategorisini de kullanmak üzere bunlara gereksiniminiz var. Örneğin şuradan bir uçak su alamaz lakin sizin o helikoptere orada 5 dakika içerisinde gereksiniminiz vardır. Ancak diğer bir yerde uçak çabucak süratlice denizden ya da bir barajdan su alır, o denli bir halde gelir suyu bırakır ki başkalarından daha tesirli olur. Yani bu yere, vakte, sizin bu yangınla ilgili uğraşınızın biçimine ve gidişatına nazaran değişir.

5.000’e yakın sulama göletimiz var. Daha doğrusu sulama göleti demeyelim bunlara. Yangın havuzu diyelim. Yangın havuzları var. Bunlar birebir vakitte oradaki yaban hayatı için de son derece değerli. Zira bunlar dağların zirvelerinde, insanların olmadığı yerlerde fakat risk için bizim tespit ettiğimiz yerlerde yapılmış olan göletler, yangın göletleri.

Bizim beş gece görüşlü helikopterimiz var. Biz bunu geçen sene de kullandık. Bu sene kullanmak için ortam ya da münasebetimiz olmadı. Bunu bilhassa altını çizerek söylüyorum. Bütün dünyada olduğu üzere ülkemizde de gece görüşlü helikopterlerin kullanılması bir can tehlikesinin olması durumunda, yerleşim yerlerinin ya da kritik tesislerin korunması gerektiğinde kullanılır. Zira gece uçuşu o kadar kolay bir hadise değildir. İşte teller vardır, yükseltiler vardır ve dünyada da pek çok ülkede tıpkı bizim üzere şayet gece görüş kullanılacaksa bizim üzere yapılır.

Şimdi bize daima söyleniyor, çabucak buraya bir gece görüşü gönderelim. O halde değil. Ben buradan tekraren şunu belirtmek istiyorum. Biz hiç kimseyi ikna etmek için ne kara araçlarımızı ne hava araçlarımızı ne gece görüşlerimizi geçit yaptıracak durumda değiliz. Yangının durumuna, seyrine, gerekliliklerine nazaran hem kara araçları hem hava araçları, şayet gerekiyorsa da gece görüşler kullanılır. Yani bu yalnızca biz istedik diye olabilecek bir şey değildir. Bunu büsbütün gereklilikler belirler. Bütün dünyada olduğu üzere. Bu işin bilimiyle alakalı bir mevzudur, özelliğiyle ilgili bir mevzudur. Yani elbette uzmanlığı olmayan bireylerin yorumları bu. Hasebiyle bu mevzunun altını çizmek istiyorum. Bir şey daha var. O da tekrar siz söylemediniz ben söyleyeyim. Gece görüşlü uçaklar. Dünyada gece görüşlü uçak diye bir şey yok. Yani gece görüşlü, işte ekipmanları kullanan pilotların kullandığı helikopterler vardır.

Şu anda bizim 3 ton su atan ve dünyada da sayı itibariyle en çok kullanılan Air traktörlerimiz var. Bunlardan 12’sini teslim aldık şu ana kadar. 8 tane daha alacağız ve bunları 20’ye tamamlayacağız.

Hemen yeniden burada bir not söyleyeyim. Artık bir şeyi eleştirirken bilerek yapmak lazım. Onları o utançlarıyla baş başa bırakayım da. Bu uçakların farklı versiyonları ilaçlama için kullanılıyor olabilir. Ya 150 litre atıyor falan denmiş. Herhalde bir uçağa bindirip göstermemiz gerekecek uçurup. 3 ton atıyor. Son derece hareket kabiliyeti yüksek. Bizim de işte üçer ya da beşer kollarla uçuşlarını yaptırdığımızda 15 tona kadar o gittiği güzergahta tesirli olan çok önemli bir araç bu. Bunları 20’ye tamamlayacağız. Başka taraftan da TUSAŞ’la mutabakatımız var. 2028’e kadar bize ağır sınıf yangın söndürme helikopterinin teslimine başlayacaklar 2028’den itibaren. Hasebiyle bu da bize güç katacak.

25 bin kardeşimiz var. Bunların içerisinde emekli olanlar oldu. Bu yılın içerisinde biz geçtiğimiz yıldan itibaren hazırlıklarına başladık ve 8 bin 500 arkadaşımızı dahil ettik saflarımıza. Bu arkadaşlarımız yeni ateş savaşçılarımız, o denli tabir ediyoruz kendileriyle. Bir de bunun dışında yeniden AFAD’ın, karayollarının, devlet su işlerinin, gerektiği vakit askeriyenin, 132 bin gönüllümüz var, kayıtlı. Yani kendilerine her an ulaşabileceğimiz kardeşimiz var. Bunun dışında farklı kurumlar, sivil toplum kuruluşları, bunların hepsi bizim insan gücümüz aslında. Yani kimisi direkt alevlerle savaşır, içeri girer, göğüs göğüse çarpışır. Kimisi onun bir adım ardında ona lojistik dayanak verir. Kimisi de onun bir adım gerisinde, üçüncü halkada onlara tekrar gereksinimleri olan ne varsa lojistik takviye verir. Yani bir bütün olarak bakıyoruz.

Bir de burada bilhassa söz etmek istiyorum. O yörede yaşayan vatandaşlarımız hem yöreyi çok düzgün bilmeleri hasebiyle hem kendi bölgelerini müdafaa iç güdüsüyle bize sahiden çok yararlı oluyorlar. Burada da işte bu dediğim üçüncü halkada bu kardeşlerimizin bize olan katkıları çok büyük. Şimdiden bu vesileyle kendilerine çok teşekkür etmiş olayım.

Lastiği patlak traktörle su yetiştirmeye çalışan çiftçi

Römorkörünü verdik, su tankerini verdik. Kendisi, yani aslına bakarsanız, çok ısrarcı olduğumuz için aldı onu. Hayır, bu benim yapmam gereken bir şey diyor esasen. Bu da bizim insanımızın ne kadar kalender olduğunun bir göstergesi.

Ben bu ülkenin bir bakanı olarak değil, bir evladı olarak bize gerek alanda, gerekse ekranları başında dua ederek takviye veren, bize güç veren bütün vatandaşlarıma teşekkür ettim ve onlarla gurur duyduğumu söyledim. Biz dünyaya en ufak bir sorunda, en ufak bir düşüncede dayanışmanın nasıl olabileceğini her vakit göstermiş bir milletiz. Bu Kurtuluş Savaşı’nda da bu türlü oldu, 15 Temmuz’da da bu türlü oldu, sarsıntıda de bu türlü oldu, yangında da bu türlü oluyor. Yani münasebetiyle burada çok küçük bir sesi fazla çıkan kümenin bunların üstünü kapatmasına, gözden kaçırmasına müsaade vermemek lazım. Bu vesileyle tekrar bütün vatandaşlarıma canı gönülden teşekkür ediyorum, gurur duyduğumu söz ediyorum.

Bir halde insanların başını karıştırıcı yayınlara karşı Bakanlığımız da, İrtibat Başkanlığımız da, öbür ünitelerimiz de gereken karşılıkları veriyorlar. Lakin burada şunu söylemek istiyorum. Biz 10 tane gencecik fidanı toprağa verdik. 3 vatandaşımız da geçtiğimiz Bursa’daki yangına işte su tankerleriyle su taşırken kaza geçirdiler. Fakat hiç kimse tekrar o alevlerin ortasına girmekte ya da onlara dayanak olmaktan geri durmadı, durmuyor. Onları yalnızca bu yaptıklarıyla, bu yaptıkları kötülükleriyle zira berbat her yerde makûs, baş başa bırakıyorum ve onları vatandaşlarımızın vicdanına havale ediyorum.

Bursa üzerinden örneklendirelim. Ondan evvel tekrar yani yanan yerlere otel yapılıyor vesaire diye biz bunu açık bir formda meydan okuduk. Yeniden söylüyorum, yanan ya da hasar gören yerlere şayet bu biçim bir yapı olduğunu gösterebilen varsa ki ben bakanlık vazifemde 2 yılı geçtim, 2 yıldır bunu söylüyorum. Bugüne kadar bir örnek bile gelmedi. Zira yok o denli bir şey. Anayasamızın ilgili kararları mucibince biz oraları ağaçlandırmak zorundayız. Bu anayasal bir misyon. Yanan alanların bir sonraki yılın sonuna kadar en geç, bu bizim amacımız, tohumla ya da fidanla buluşturmak üzere bir amacımız var ve bunu da gerçekleştiriyoruz.

Her şeyimizi bilimsel temellere nazaran yapmamız gerekir. Yani hiç kimse ben karar verdim, bundan sonra buraya bu ağacı dikeyim demez. Öncelikle şunu söyleyeyim. Ülkemizde yalnızca çam ağacı dikilmez. Karadeniz’in ağaç örtüsü, bitki örtüsü farklıdır. Akdeniz’inki farklıdır. Doğu, Güneydoğu’ninki farklıdır. Batı Karadeniz’inki farklıdır, Doğu Karadeniz’inki farklıdır. Meşe, sedir, ladin, kestane, kızılağaç, bunların hepsi farklı cinsler ekiliyor. Neye nazaran ekiliyor? Oradaki hakim bitki örtüsünün devamı olan neyse ona nazaran yapılıyor bu iş. Her bölgenin iklim yapısı farklı, toprak yapısı farklı, rakımı farklı. Yani siz istediğiniz bir ağacı, istediğiniz bir fidanı Türkiye’nin rastgele bir tarafında götürüp artık ben karar verdim, burada bu bunu ekeceğim diyemezsiniz. Deseniz bile o tabiat sizi dinlemez. Yani oradaki o ağaç hangi şartlarda büyüyecekse, onun vatanı neresiyse orada büyür.

Dolayısıyla burada bütün ağaçlar çam ağacıyla değiştiriliyor ya da yangın oldu, oradaki bitki örtüsüne hiç bakılmadan hepsi çam ağacıyla değiştiriliyor diye bir algı katiyen gerçek değil. Bunun altını bilhassa çizmek istiyorum. Yani özetle her coğrafyanın kendisine has şartları vardır, kendisine mahsus bitki çeşidi vardır. Onların devamını sağlarsınız. Yani bununla ilgili, aslına bakarsanız Kasım 2023’tü, bir çalıştay yapıldı. Türkiye’deki bu bahiste bütün uzmanlarımız bir ortaya geldi. Türkiye’nin ağaçlandırma siyaseti, ağaç envanteri ve ormanlaştırma metodolojileriyle ilgili çalışmalar orada masaya yatırıldı. Bu çalıştay sonuçlarına Orman Genel Müdürlüğümüzün sayfalarından da ulaşılabilir.

Orada hakim bitki örtüsü neyse, o vatanı neyse hangi bitki örtüsünün, orada onun devamı sağlanır. Yani aslında siz isteseniz de istemeseniz de biraz evvel söylediğim münasebetlerle yani oranın biyoçeşitliliğini oluşturan sebepler neyse siz de ona nazaran yapmanız gerekir. Yoksa tabiatla inatlaşamazsınız. Burada da hani öncesi sonrası diye söyleyeyim.

Ben buradan bilhassa işte yanan alanları şunun için kullanacaklar, bunun için kullanacaklar diyenlere o gerçek olmayan zanlarını bir kenara bırakıp daima birlikte bu alanları ağaçlandırmak için 11 Kasım’da ağaçlandırma bayramımıza bekliyorum. Hem kendileri görsünler o alanda ne olduğunu, hem de katkıda bulunmuş olurlar ağaçlandırmaya. 11 Kasım esasen ulusal ağaçlandırma bayramımız bizim. Bütün Türkiye’ye aylar öncesinden duyuruları yapılıyor. Buraya bütün aileleri, öğrencileri, kimler varsa davet ediyoruz. Lakin bilhassa bu alanların kullanımıyla ilgili farklı şeyler söyleyenleri ekstradan davet ediyoruz ki gelip bizatihi kendileri görmüş olsunlar.

Geçtiğimiz yılın 2024 yılının Ekim, Kasım aylarından başlayarak Türkiye’deki bütün köylere arkadaşlarımız ulaştı. Orada bilgilendirme çalışmaları yapıldı. Okullara gidildi. Okullarda bilhassa öğreticilerin öğreticileri oluşturularak çok geniş bir kitleye ulaşmak istedik ki bu yıl yetişmedi fakat Ulusal Eğitim Bakanlığımızla bir halihazırda protokol çalışmamız var. Bu protokol çalışmasını da inşallah gerçekleştirerek Türkiye’deki bütün okullarda, bir pilot üzere düşündük bu seneyi. Lakin önümüzdeki yıldan itibaren kesinlikle lakin kesinlikle öğrencilerimizin tamamına ulaşacağız bu bahiste. Yeniden askerlerimiz, avcılarımız, işte öteki meslek kümeleri, bilhassa Diyanet’in vakit zaman hatırlatmaları, bütün bunların hepsi aslında yangın öncesi hazırlıktı. Bir de bunun dışında yollar açtık, yangın yolları, işte yeniden bu yangın göletleri oluşturuldu. Yani yangın yollarıyla ilgili dünyayı altı defa dönecek kadar bizim orman içi yangın yollarımız var. İşte bunların tekrar bakımı, ek bunlara yol yapmak. Bir ne kadar kıymetli olduğunu söyleyeyim. Sakarya’daki birinci yangın, Geyve’deki o denli bir hal almıştı ki arkadaşlarımız önünü bir biçimde çevirip yangının etrafını çevrelemek ve takımları yerleştirmek için uğraştılar. 5 buçuk saatte 58 km yol açtılar. Altını çiziyorum. 5 buçuk saatte 58 km yol açtı arkadaşlarımız. Bunlara yangın olmadan da hazırlık safhasında elbette yapıyoruz.

Karşı ateş

Bu çok teknik bir kavram. Bunu her vakit, her yerde, herkesin yapabilmesi mümkün değil. Bütün koşulların olgunlaşması gerekir ve sizin de yaptığınız işin yangının söndürülmesinde tesirli olması gerekir. O imajlar ne zamanındı bilmiyorum lakin elbette yangını yakanlar olarak, yangını başlatanlar olarak toplumsal medyada yer aldı. Lakin bu yangın söndürme tekniklerinin içerisinde karşı ateş vererek iki gücün birleşmesi ve daha sonra da azalmasını sağlamak var. Evet. Teknik olarak bu bütün dünyada da kullanılan bilimsel bir prosedür.

Neden çok dikkatli olmamız gerektiğini ısrarla, yüksek sesle, üzerine basarak söylüyoruz. Bütün vatandaşlarımıza tekrar dışarıda, açık alanda rastgele bir ateş yakmamalarını, Ekim ortasına kadar en azından. Dışarıda ateş oluşturabilecek, alev oluşturabilecek rastgele bir faaliyette bulunmamalarını bilhassa istirham ediyorum. Yani işte çıkan yangınlardan bir tanesi sebep olarak da yansıdı. Kaynak yapıyorsunuz. Çabucak yanınızdaki çöpü tutuşturuyorsunuz. Oradan ormana geçiyor. Ya da bahçenizi temizliyorsunuz. Rüzgar var. Çöplerini yakarak yok etmeyi seçiyorsunuz. O rüzgar o ateşleri alıp farklı yerlere götürüyor ve orman yanıyor.

Akhisar’daki yangın bir arıcının ormanın çabucak kenarında o arılara duman vermek için yakmış olduğu ateşin rüzgarla kıvılcımlarının gitmesi sonucu devasa alanlar yandı. Yani küçücük bir kıvılcımın bütün ekosistemi yok edebileceğini hiçbir vakit için unutmayalım. Biraz evvel başlangıçta söylediniz. İstanbul’daki o genç kardeşim, bütün bu ikazlarımızı ya evet yaptığım rastgele bir şey, bu da ateş çıkaran bir şey sonuç itibariyle diye düşünüp yapmasaydı o olmayacaktı. Ya da işte ne bileyim rastgele bir işletme tesisatlarının bakımını gerçek bir halde yapmış olsaydı kendisinin hem de ormanın ziyan görmesini engellemiş olacaktı.

Netice prestijiyle insan ögesi, daima söylüyoruz. Dikkat edersek, çok koruduğumuz şeylerin pahasının farkında olursak, biz bu savaşı kazanırız. Ha, hazırız. Onu söyleyeyim. Biz bakanlık olarak da, ilgili bütün kurum, kuruluşlar olarak da, bizlere takviye olan bütün bakanlıklarımız, Ulusal Savunma Bakanlığımız, İçişleri Bakanlığımız, öbür bütün bakanlıklarımız, kurum ve kuruluşlarımız, biz hazırız. Lakin neden olsun? Ülkenin kaynaklarını neden kolay bir ihmalle heba edelim, harcayalım? Kaldı ki o ekosistem içerisinde bu dünyada yalnızca bizim hakkımız yok. Yaban hayatında binlerce çeşitte orada canlılar yaşıyor. Onları da, onları da yakıyoruz. Yani buna neden meydan verelim ki? Hasebiyle daima şunu söylüyoruz: Biz omuz omuza verip şu tablodaki ciddiyeti de anlayarak, ısrarla bunu söylüyoruz. Bizi alışılmış ya neden yangın çıkmasın diyorsun? Yani bu türlü tenkitlerin de olduğunu görüyoruz. Bu o denli bir şey değil. Yani bu yangının çıkmamasını sağlamak, bir misyonun icrasının ertelenmesi değil. Önlemek de bir çalışmadır ve ülke kaynaklarının heba edilmemesini sağlıyorsunuz. Hasebiyle bu süreçte ben, bu davetlerimize kulak veren, hassasiyet gösteren bütün vatandaşlarımıza sizler vasıtasıyla çok çok teşekkür ediyorum canı gönülden.

Ekim 2025’e kadar bizler teyakkuz halindeyiz. Tekraren, bu süreçte şehit olan bütün kardeşlerime Cenab-ı Allah’tan rahmet diliyorum. Ailelerine, sevenlerine sabırlar diliyorum. Biz onları geri getiremeyiz fakat bunların yaşanmaması için uğraş göstererek bir daha bu olayların olmamasını sağlayabiliriz.