Buzul çağından beri bir ilk! Eğirdir Gölü ikiye bölündü
Isparta’nın Eğirdir ilçesinde bulunan ve “yedi renkli göl” olarak bilinen Eğirdir Gölü, kuraklık, azalan yağışlar ve bilinçsiz ziraî sulamanın tesiriyle dramatik halde küçüldü. Geçtiğimiz haftalarda gölün kuzey ve güney havzaları ortasındaki irtibat koptu ve göl ikiye bölündü. Dronla kaydedilen imajlarda, gölün orta kesitlerinde suyun büsbütün çekildiği, yer yer adacıkların oluştuğu ve vatandaşların gölün ayrılan kısmından yürüyerek karşıya geçtiği görüldü. Bölgeye gelen birtakım vatandaşlar ise gölün ayrıldığı kısmın kenarında bulunan yüksek bir noktaya çıkarak görüntüyü büyük bir kederle izledi.
“EĞİRDİR GÖLÜ EN MAKÛS PERİYODUNU YAŞIYOR”
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fahrettin Küçük, gölde yaşanan bu sürecin yıllar evvel bilimsel çalışmalarla öngörüldüğünü belirtti. “Eğirdir Gölü ve Türkiye’nin Göller Bölgesi, hatta Orta Anadolu gölleri şu anda en makûs periyotlarından birini yaşıyor” diyen Prof. Dr. Küçük, “Eğirdir Gölü ile birlikte Beyşehir Gölü de giderek kurumaya yüz tuttu. Son günlerde bilhassa son bir hafta içerisinde Eğirdir Gölü’nün ikiye bölünmüş olması bu durumun en somut göstergesi. Aslında bu gelişme, daha evvel yapılan bilimsel çalışmalarda öngörülmüştü. Gölün kuzeyi ile güneyi ortasındaki ilişkinin kopması, gölü canlı bir organizma üzere düşündüğümüzde bir organın başkasından ayrılması manasına geliyor.” dedi.
“İNSAN MÜDAHALESİ DEVAM ETTİKÇE GÖLLERİN KURUMAMASINI BEKLEMEK MÜMKÜN DEĞİL”
Özellikle Hoyran bölgesinde tabandan ve etraftan çıkan kaynak suları Eğirdir Gölü’ne nazaran kısmen daha fazla olduğu için burada taze su girişinin olduğunu belirten Küçük, “Ancak alt havzaya taze su girmediği sürece biyolojik bir varlık olan Eğirdir Gölü yavaş yavaş canlılığını kaybedecektir. Aslında göllerin yok olması doğal bir süreçtir. Holosen periyodu dediğimiz son buzul çağından günümüze kadar, yani yaklaşık 30 bin yıldır Anadolu’daki tüm iç suların giderek derinliğini kaybettiğini, sıcaklık artışı ve iklim değişikliğiyle birlikte kaynakların azaldığını ve göllerin sığlaştığını görüyoruz. Fakat son 20–30 yılda bölgemizde yapılan ağır tarım, meyvecilik ve sulama faaliyetleri bu süreci hızlandırmış, göllerin daha erken kurumasına neden olmuştur. Yani iklim değişikliği kadar insan tesiri de çok büyük. İnsan müdahalesi devam ettikçe göllerin kurumamasını beklemek mümkün değil.” sözlerini kullandı.
“EĞİRDİR GÖLÜ, MEVCUT GİDİŞAT SÜRERSE10 YIL İÇİNDE İKİ KÜÇÜK GÖLE AYRILABİLİR”
Türkiye’de bilhassa Anadolu’daki yer altı sularının daima çekildiğini tabir eden Küçük, “Burada makus bir gerçek var. Şu anda bile 10 yıl boyunca aralıksız yağmur ve kar yağsa, biz çektiğimiz yer altı sularını eski düzeyine getiremeyiz. Bu nedenle yakın vakitte göllerin eski haline dönmesi pek mümkün görünmüyor. Örneğin Eğirdir Gölü’nün derinliği yalnızca bir yıl içerisinde yaklaşık 1 metre azaldı. Her azalma kuruma sürecini hızlandırıyor. Zira su düzeyi düştükçe göl sığlaşıyor, güneş ışınları tabana kadar ulaştığı için su daha süratli ısınıyor ve buharlaşma artıyor. Bu da süreci göl aleyhine işletiyor. Varsayımı olarak mevcut süreç devam ederse önümüzdeki 10 yıl içerisinde Eğirdir Gölü iki küçük çanak gölüne dönüşebilir.” biçiminde konuştu.
“İNSAN TESİRİ ÇOK BÜYÜK YARALAR AÇTI”
Çözümün tabiattan beklendiğini ancak tabiatın kendi nizamını gösterecek durumda olmadığını söyleyen Küçük, “Çünkü insan tesiri çok büyük yaralar açtı. Yağmur ve kar yağmadığı sürece alınacak tedbirler gölün lehine sonuç vermeyecektir. Lakin en azından süreci yavaşlatabiliriz. Bunun için yer altı sularının ziraî kullanımının büsbütün durdurulması ve sadece içme suyu için kullanılması gerekir. Zira yer altı su düzeyleri düştükçe tektonik yapıya sahip olan bu çöküntü gölü çatlaklardan ve düdenlerden su kaybetmeye devam edecektir. Bu da gölün dolmasını maniler.” dedi.
Ne kadar yağmur yahut kar yağarsa yağsın gölün eski haline gelmesinin artık mümkün olmadığını kaydeden Küçük, “Yerel halk ise durumun ehemmiyetini gereğince kavramış değil. Bu noktada teklifim, Türkiye’deki tüm belediyelerin su kullanımı konusunda eğitilmesi ve örnek olmasıdır. Belediyeler ve kamu kurumları halka tasarruf bildirileri verse de evvel kendilerinin uygulaması gerekir. Örneğin, yağmurlu havalarda dahi karayollarının ortasındaki refüjlerde çimlerin sulandığını görüyoruz. Halbuki çimi daima yeşertmeye çalışmak yerine peyzajı farklı formlarda kullanmamız çok daha faydalı olacaktır.” dedi.
“ARTIK AĞAÇLARDAN DA UMUDUMUZ KALMADI”
Gölün ikiye bölündüğü kısma gelen Eğirdirli çiftçi Mehmet Fazilet ise, “İki yıldır bu gölde çalışıyorum. Bu gölün derinliği 18 metreydi, artık ise 4 metreye düştü. Biz bahçelerimizde sulama sistemini sondaj usulüyle kullanıyoruz. Şayet göl büsbütün çekilirse bizim sularımız da azalır. Susuzluktan sondaja indirdiğim pompam hava almaya başladı. Artık ağaçlardan da umudumuz kalmadı. Eğirdir büsbütün tehlike altında. Buradaki balıkçılar da artık ava çıkamıyor. Durum çok makûs. Yetkililerin biran evvel tahlil bulmasını bekliyoruz.” dedi.
