Depremin ikinci yılı: Türkiye’nin en büyük şantiye alanı kuruldu, vatandaş dahi inanamadı
6 Şubat, yüzyılın felaketi üzerinden 2 yıl geçti… Sarsıntısı hisseden 11 vilayette hüzün ve kayıpların acısı hala hissedilirken; hayat da acı ve tatlısıyla devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sarsıntının çabucak akabinde afetzedelere yönelik verdiği ‘konut teslimi’ kelamının akabinde bölgedeki çalışmalar iki yılda sürat kesmeden hummalı bir biçimde devam etti.
Ulusal ve milletlerarası 100 basın mensubu 6 Şubat 2023’teki sarsıntıların ikinci yılı nedeniyle Adıyaman’a gitti. Almanya, Irak, İtalya, Azerbaycan, Bulgaristan’ın ortalarında bulunduğu 11 ülkeden 50’si yabancı 100 basın mensubuna, İndere seyir terasında, zelzelenin akabinde kentte yapılan çalışmalara ait bilgi verildi. Çalışmaları yerinde inceleyen basın mensupları ortasında Haber7 olarak biz de vardık.
Adıyaman Valisi Osman Varol öncülüğünde yapılan toplantıda sarsıntılarda kentin büyük yıkıma uğradığı belirtilerek, yine inşa çalışmaları anlatıldı. Basın mensupları daha sonra İndere ve Örenli kalıcı konutları, rezerv alanı, ticaret merkezi, Ulucami ve Mor Petrus ile Mor Pavlus Kilisesi’nde incelemelerde bulundu.
“BİZİM GAYEMİZ, VATANDAŞIN MEMNUNİYETİ”
Vali Osman Varol, gazeteciler ile incelemelerde bulunduğu sırada halkı dinledi, etrafını saran çocuklardan küçük notlara yazılmış talep ve isteklerini aldı.
Vali Varol, hayatın başladığı ve konut tesliminin yapıldığı bölgelere ait Haber7’ye açıklamalarda bulundu.
Varol, Örenli bölgesi ile İndere bölgesinde konut teslimi yapılan vatandaşların, genel olarak mutlu olduğunun altını çizerken şu sözleri kullandı; “Genel olarak bize memnuniyet bildiriliyor. Bir eksik olduğunda, bir dert olduğunda esasen biz daima vatandaşlarımızın içindeyiz. Bugün için değil, biz çabucak hemen her hafta birkaç defa bu alanları ziyaret ediyoruz. Zira biraz evvel gördüğünüz çocuklarımız küçük küçük notlar hazırlayıp bize veriyorlar taleplerini. Yerine getirmeye çalışıyoruz. Yer seçimleriyle ilgili çok mutlu vatandaş. İndere aslında kadimden beri kentte daima kentimiz keşke bu taraf yanlışsız gelişse denilen bir yer. Orasının gerçekleşmesine çok sevindi beşerler. Örenli şuan bulunduğumuz yer tekrar kente yakın ve tıpkı vakitte havadar bir yer, hoş bir yer. Yani yer seçimleriyle ilgili vatandaş mutlu. Konutların kalitesiyle ilgili de mutlular. Zati konutların tamamı Tünel kalıpla yapılıyor. Zelzeleye dayanım noktasında en yüksek inşaat teknolojisi. Dizaynları, mimarileri çok şık, hoş, çağdaş. Her türlü muhtaçlığa karşılık verebilecek boyut ve özelliklerde. Renk seçimlerini vatandaşlarımız beğeniyor. Münasebetiyle genel olarak bir memnuniyet var arkadaşlarımızda. Onların memnuniyeti de bizim gayemiz zati.”
Vali Varol, Örenli bölgesinde 3 bin 34 konutun yapıldığını ve bu alanın kent merkezindeki iki büyük kalıcı konut alanlarından biri olduğunu söyledi. Vatandaşların bu bölgede 6 aya aşkın müddettir hayatlarını sürdürdüğünü kaydeden Varol, “Burası TOKİ tarafından yapıldı. Çevre Şehircilik Bakanlığı toplu konut ilaç tarafından içinde bulunduğumuz kısımda bağışçımız BAYKAR tarafından 349 tane daire yapıldı. Toplamda burada 3 bin 34 tane daire var.” dedi.
“Toplam %85’ini hak sahiplerinin kurasını çektik”
Türkiye’nin en büyük konut şantiyesi olan İndere hakkında konuşan Vali Osman Varol, bölgede 16 bin 467 konut olduğunu ve çalışmaların yaz aylarında bitirmeyi düşündüklerini kaydetti. Vali’nin konuşması şu formda;
“İndere’de ömür başladı lakin orası biraz daha Örenli’ye nazaran geriden geldi. Lakin şu an ömür başladı. Tamamını da yaz aylarında inşallah bitirmeyi ve tüm vatandaşlarımızı oraya taşımayı düşünüyoruz hak sahibi vatandaşlarımızı. Doğal bunun dışında kent içerisinde rezerv alanlarda çalışmalarımız var. Yine merkezde kentsel dönüşüm kapsamında kalıcı konutlarla bir arada yaptığımız işler var. Kırsal konutlarımız var. İlçelerimizde buna misal toplu konut alanlarımız var. Çabucak çabucak tamamında var. Bu formda vatandaşa yerinde dönüşüm kapsamında verdiğimiz hibe ve kredi dayanağıyla vatandaşımızın kendi yaptığı bizim kontrolümüzde yaptığı konutlar var. Bunlarla birlikte toplam; konutlar, dükkanlar, ticari alanlar, ahırlar hepsini birleştirdiğimizde 70 bini bulacak toplamda bağımsız kısım inşaatı şu an devam ediyor. Bir kısmı tamamlandı, teslim edildi. Kuralarda da biz toplam %85’ini hak sahiplerinin kurasını çektik. Bunların teslimleri periyodik bir biçimde devam ediyor. Kırsalda da toplam yaklaşık 13 bin konut inşaatımız var. Bunun 8 bin 500 kadarını direkt biz yapıyoruz. Geri kalanını da vatandaşa verdiğimiz yerinde dönüşüm takviyesiyle vatandaşın kendisi bizim kontrolümüzde yapıyor.”
“TOPLAMDA 145 BİN KONUTU TESLİM ETTİK”
TOKİ Genel Lider Yardımcısı Osman Direnç, bölgedeki çalışmalara ait konuştu. Direnç, zelzelenin birinci saatlerinden itibaren Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un talimatıyla sarsıntı bölgesine intikal ettiklerini tabir ederken; zelzelede daha evvelce TOKİ tarafından bölgede inşa edilen 150 bin bağımsız konutta tek bir vatandaşın bile burnunun kanamadığını söyledi.
Türkiye genelinde toplamda 340 bin konutun ihalesinin yapıldığını ve 145 bin konutun tesliminin yapıldığını söyleyen Direnç şöyle konuştu;
“Adıyaman özeline gelecek olursak zelzelenin birinci başında bin 350 süreksiz barınma ünitesini artı 1 olarak tamamladık. Ardından 8 bin 300 konutun ihalesini yaptık ve bunlardan da 5 bin 400’ünü teslim ettik. 2025 yılının yaz aylarına kadar bu konutlarımızın ve şuanda devam eden Mara, Musalla Mahallesi’ndeki kentsel dönüşüm işlerimizi de yıl sonuna kadar tamamlamayı planlıyoruz. Örenli bölgesine geldiğimizde bu bölgemizde toplam 3 bin 34 adet konut inşa ettik. Bunlardan 349’unu bağışçı firma tarafından yapıldı yahut finanse edildi. Burada tekrar 9 ay üzere kısa bir müddette inşaatlarımızı tamamlayıp vatandaşlarımıza teslim ettik. Şuanda hepsinde hayat başladı. Ardından Ulusal Eğitim Bakanlığımız 2 tane bu bölgede okul inşaatına başladı. İmali süratle devam ediyor. Yönetimimiz 25 dükkân 300 kişilik ve cami ve vatandaşlarımızın hizmetine sunmak üzere bir toplumsal tesisin de üretimine devam ediyor. Yaz aylarında bunu teslim etmeyi planlıyoruz.”
“İNDERE TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK ŞANTİYE ALANI”
İnşaat Mühendisi Polat Yerlikaya, 5 milyon metrekare arsa alanı ile Türkiye’nin en büyük şantiye alanı olarak hazırlanan İndere bölgesine ait konuştu. 8 etaptan oluşan inşaat alanında ömür başladığını kaydeden Yerlikaya, dairelerin brüt 105 metrekare olarak net ise 95 metrekare olarak dizayn edildiğini söyledi. Yerlikaya, “İndere’de toplamda 6 tane tipten oluşuyor bloklarımız. A,B,C,D, E ve F tipinden. Şuan bulunduğumuz daire tipi B tipi. Brüt 105 metrekareden oluşuyor neti de 95 metrekare. Başka tiplerimiz de tıpkı. Emlak Konut Adıyaman İndere bölgesinde var. İlçelerde var. Bir de merkezde yerinde dönüşüm projelerimiz var. Orada hem ticaret hem de ofislerimiz var tıpkı vakitte konutlarımız da mevcut. Adıyaman’da Emlak Konut olarak 25 bin 464 tane bağımsız kısım üretiyoruz. Mahallî kurumlarla irtibat halindeyiz. Belediye buraya dolmuş çizgisi düzenledi. Biz de belediye ile birlikte çalışarak dolmuş duraklarını yaptık.” sözlerini kullandı.
“VERİLEN KELAMLARIN TUTULUYOR OLMASI PSİKOLOJİMİZİ DÜZELTEN BİR ŞEY”
Ülke TV Haber Müdürü Gazeteci Mustafa Yıldız, Adıyaman’da konut teslimi yapılan bir aile ile olan anısını anlatırken “Meselenin özeti bu” sözlerini kullandı.
Yıldız, toplumda sarsıntıdan sonra oluşan psikoloji çöküntüsüne değinerek; konut tesliminin kıymetine dikkat çekti. Yıldız, bölgedeki çalışmaların bu nedenle kıymetli olduğunu söylerken; “Şimdi ortadan 2 yıl geçti ve biz bugün Adıyaman’da tam da afetin en ağır yaşandığı merkezlerden biri olan bölgedeyiz. Gördüğümüz şey şu; verilen kelam tutulmuş. Bu değerli. Devletimiz açısından, milletimiz açısından değerli. Neden değerli? Bir kez bizim toplumsal olarak psikolojimiz bozulmuştu. Hala o travmayı atlatmış değiliz. Bir şeylerin yapılıyor olması, verilen kelamların tutuluyor olması, insanların yavaş yavaş olağan hayatlarına dönmesi işte bu aslında bizim bu toplumsal psikolojimiz düzelten bir şey.” dedi.
VATANDAŞ BİLE İNANAMADI
6 Şubat zelzelesinden çabucak sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Ben bu konutları bitirip, teslim edeceğim’ sözünü hatırlatan Yıldız, 452 bin konutun bütün bu bölgede yapıldığını söyledi. Gazeteci Yıldız, konut teslimi bir aileye konuk olduklarını ve ailenin ‘Ben buranın yapılabileceğini kestirim etmiyordum’ sözlerinin akabinde anahtarını memnunlukla göstererek; ‘Tahmin etmiyordum lakin şuanda konutumda oturuyorum.’ kelamlarını şaşkınlıkla söylediğini belirtti.
İNANMADIKLARI MESKENLERDE OTURUYORLAR
Deprem vakti Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta gazetecilik yapan Güngör Yavuzaslan ise; Adıyaman’ın düştüğü yerden bir ‘yiğit’ üzere kalktığını söyledi. Bölgedeki çalışmalar hakkında konuşan Yavuzaslan, “Burada Sayın Vali’mizin rehberliğinde götürülen 16 bin-17 bine yakın konutun tıpkı anda yapılması, dünyanın en büyük şantiyesi kurulmuş. Meskenleri teslim eden Kılıç Ailesi ile konuştuk. ‘Kurada ismimiz çıktı fakat biz konutlarımıza varacağımızı inanmıyorduk. Bugün evlerimizdeyiz’ dedi. Dünyada büyük afetlerimize baktığımızda insanların meskenlerine girme müddetleri 7 yıl, 8 yıl. Türkiye 2 yıl üzere bir vakitte ve 2 yıldan evvel de teslim edilen oldu.” tabirlerini kullandı.
Travmanın bir formda devam edeceğini söyleyen Yavuzaslan, devletin sarsıntı bölgesine yönelik algısının Vali Bey’in yaklaşımı ile görüldüğünü söyleyerek; “Az evvel bir teyzemiz ile görüştük hala zelzele anı ve kaybettiklerini yaşatıyor. ‘Çocuğun benim’ dedi. ‘Ben seni ziyarete gelebilir miyim’ dedi. Türkiye Cumhuriyeti büyük işler yapıyor. Büyük bir afetle karşılaştık ancak büyük bir devlet olduğumuzu ve büyük bir dayanışma içerisinde olduğumuzu gösterdik. Buralara sık sık gelmemiz lazım. Buradaki insanları yalnız bırakmamız lazım, burada biz de olabilirdik. Son olarak; buradaki büyük felaket mümkün İstanbul Sarsıntısı için bir ders. Ne yazık ki ders almıyoruz, Seferberliğe başlayamadık. Bina kurmayalım. Zelzeleye sağlam kentler kuralım. Zira zelzele değil, bina öldürüyor. Son kelamım; Mimar Sinan ile övünen bizler, onun yapıtları ile övünen bizler keşke onun kent kurma stratejisine uygun adımlar atabilseydik.” dedi.
“BİZ BİRKAÇ SENE DAHA SÜRER SANIYORDUK”
Konut teslimi yapılan ve yeni meskeninde oturmaya başlayan afetzede mesken sahibi Zeynep Şahin, emeği geçen herkese teşekkür ettiklerini ileterek, konutlarda her şeyin farklı ayrı düşünüldüğünün altını çizdi. Şahin, “Çok mutluyuz. Gönül rahatlığı ile oturuyoruz. Çok erken yapıldı biz birkaç sene sürer diye bekliyorduk. Bir sene sürmedi. Biz kendimizi toparlayana kadar meskenler teslim edildi. Çabuk atlattık. Her şey yine yapılıyor, o kadar olur. Motamot şuan kaldığımız yerden devam ediyoruz. Şuan bir derdimiz yok çok şükür. O zelzelesi gördükten sonra bunlara çok şükür.” tabirlerini kullandı.
