Doğu Anadolu’daki depremler, 30 istasyonla anlık takip ediliyor
Üniversite bünyesinde Erzurum’un Palandöken ilçesindeki yerleşkede 36 yıl evvel kurulan ve Üniversiteler Afet İdaresi Uygulama ve Araştırma Merkezi Platformu üyesi de olan Sarsıntı Araştırma Merkezi, Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) ile koordineli çalışıyor.
Erzurum’un yanı sıra Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır Erzincan, Bingöl, Muş, Van, Tunceli, Bitlis, Gümüşhane, Artvin ve Bayburt’a konuşlandırılan, sürat ve ivme ölçerlerle donatılan 30 istasyondan gelen sarsıntı bilgileri, burada rapor olarak hazırlanıp bilimsel çalışmalara da ışık tutuyor.
Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Erdem Bayrak, merkezin, 1989’da kurulan çok eski zelzele merkezlerinden biri olduğunu söyledi.
Bölgede konuşlandırılan istasyonlarla zelzelelerin anlık takip edildiğini belirten Bayrak, “Merkezin emeli, bölgede meydana gelen zelzelelerin kaydedilmesi, lokasyonlarının çözülmesi, bunlardan elde ettiğimiz datalarla bölgenin sismotektonik yapısının ortaya konulması ve bunların gelecekte bize ışık tutmasını sağlamaktır.” dedi.
“DEPREM DATALARININ GÜNLÜK OLARAK TAHLİLİNİ YAPIYORUZ”
Bölgede yaklaşık 30’a yakın zelzele istasyonu olduğunu anlatan Bayrak, “Deprem bilgilerini anlık olarak bilgisayarlarımıza kaydediyor ve günlük olarak tahlilini yapıyoruz. Sarsıntı nerede ve hangi büyüklükte, ne kadar derinlikte zelzele olduğunun tahlillerini günlük rutin formda yapıyoruz.” diye konuştu.
Bayrak, kentin etkin tektonik pozisyonda olduğunu belirterek, Palandöken, Dumlu, Hasankale, Horasan ve Aşkale fay zonlarının merkeze yakın konumlandığını, bunların fay uzunluğunun ise Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu fayları kadar olmadığını lisana getirdi.
Fay zonları kente çok yakın olduğu için küçük sarsıntının bile epeyce şiddetli hissedildiğini lisana getiren Bayrak, şöyle devam etti:
“Burada almamız gereken önlem, 2018 yılında yayınlanan yönetmelikteki tasarım ivmelerini dikkate alarak yapıların tasarlanmasını sağlamak. 2018’de yayınlanan zelzele tehlike haritasında artık zelzele ivmeleri direkt işin içine girdi ve bizler için daha olumlu sonuçlar ortaya konuldu. Yani Erzurum’da bir yapı yapıldığında alınacak sarsıntı ivmeleri, tabanın durumuna nazaran bizlere yönetmelikte direkt kaynak sağlayacak.”
Bayrak, uzman grupla istasyonlardan gelen bilgiler doğrultusunda evvel zelzelenin lokasyonunu, sonra büyüklüğünü tahlil edip zelzelelerin hangi faylarda ağırlaştığını rapor ettiklerini aktardı.
İstasyonlara yerleştirilen algılayıcı sismometrelerle yer hareketlerini uydu, telefon modemi ya da internet temasıyla merkezde anlık takip ettiklerini belirten Bayrak, bu istasyonların elektrik ilişkisiyle ve güneş gücüyle çalıştığını belirtti.
“DEPREM İSTASYONLARI SÜRAT VE İVME ÖLÇERLERLE HASSAS AYGITLARLA ÇALIŞIYOR”
İstasyon bakımlarının teknik grup tarafından yapıldığını tabir eden Bayrak, “Deprem istasyonları sürat ve ivme ölçerlerle hassas aygıtlarla çalışıyor. Sürat ölçerleri kent dışına, dağlara gerçek konumlandırıyor, ivme ölçerleri ise kent merkezinde farklı lokasyonlara yerleştiriyoruz.” dedi.
Bayrak, mesai saatleri dışında da merkeze gelen bilgileri uzaktan erişim programları aracılığıyla takip ettiklerini anlatarak, “Asrın felaketinin yaşandığı yılda bölgede 1757 zelzele tahlili yapmışız, 2024’te ise bu sayı 1186’ya düşmüş durumda. ‘Bu sarsıntılar nerelerde ağırlaştı, hangi faylarda daha ağır sarsıntı gözlendi?’ üzere tahlilleri bilimsel çalışmayla yayınlayacağız.” formunda konuştu.
