IEA: Küresel gaz dengesindeki kırılganlık sürüyor
Uluslararası Güç Ajansının (IEA) 2024 piyasa gelişmelerini incelediği ve 2025’e dair öngörüde bulunduğu “Gaz Piyasası Raporu” yayımlandı.
Raporda, 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı sonrasında yaşanan arz şokunun akabinde piyasanın geçen yıl kademeli olarak dengelenmeye başladığı belirtildi. Lakin global gaz istikrarının kırılgan kalmaya devam ettiği ve bu durumun, doğal gaz arz güvenliğini artırmak için daha fazla milletlerarası iş birliğine gereksinim duyulduğunu ortaya koyduğu vurgulandı.
Hızla büyüyen Asya piyasalarındaki talep artışıyla, 2024’te global gaz talebi yüzde 2,8 oranında yani 115 milyar metreküplük (bcm) artış gösterdi. Bu artış, 2010 ile 2020 ortasındaki yüzde 2’lik ortalama büyüme oranının üzerinde kaldı. Birebir vakitte, LNG üretimindeki ortalamanın altında büyümesi arzı sıkı tutarken, çok hava olayları da piyasadaki gerginliği artırdı.
Benzer dinamiklerin 2025’te de devam etmesi öngörülen raporda, ABD ve Katar’ın öncülüğünde devreye girmesi planlanan yeni LNG ihracat kapasitesinin de piyasada tesirli olacağı belirtildi.
Raporda, Rus gazının Ukrayna üzerinden sevkinin 1 Ocak’ta durdurulmasının, AB için acil bir arz güvenliği riski oluşturmasa da Avrupa’nın LNG ithalat ihtiyaçlarını artırabileceği ve 2025’te global piyasa istikrarlarını daha da sıkılaştırabileceği vurgulandı.
Öte yandan, Moldova’nın AB’ye kıyasla çok daha savunmasız olduğunun altı çizilerek, ülkenin güç arz güvenliğini kış aylarında sağlamak için bölgesel ve memleketler arası ortaklarıyla uyum içinde olması gerektiği uyarısı yapıldı.
Daha sıkı piyasa istikrarları nedeniyle global gaz talebindeki büyümenin bu yıl yüzde 2’nin altına düşmesi öngörülürken, 2024’te olduğu üzere büyümenin büyük ölçüde Asya piyasalarındaki talep tarafından desteklenmesi ve bu bölgenin global gaz talebindeki artışın yarısından fazlasını oluşturması bekleniyor.
IEA Güç Piyasaları ve Güvenliği Yöneticisi Keisuke Sadamori, rapora ait değerlendirmesinde, artan talep ve LNG kapasitesindeki hudutlu büyüme nedeniyle piyasada değerli bir sıkılık gözlemlendiğini belirterek, “Artan jeopolitik belirsizlik ise riskleri artırıyor. Son güç krizinin başlangıcından bu yana gaz arz güvenliği konusunda uluslararası iş birliği genişlemiş olsa da sorumlu üretici ve tüketicilerin daha fazla efor göstermesi gerekiyor. Bu aktörler, inançlı ve emniyetli global gaz arzını güçlendirmek maksadıyla kolektif eforlarını pekiştirmelidir.” değerlendirmesinde bulundu.
