İstanbul’da 7 tehlikeli nokta: Uzmanından ‘Gizli katil’ uyarısı
İstanbul ve etrafında tesirli olan yüksek basınç sisteminin tesiriyle hava kirliliği tehlikeli boyutlara ulaştı. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın İstanbul’un birçok noktasında bulunan Hava Kalitesi İzleme İstasyonlarında vakit zaman kırmızı renkle işaretlenen Sıhhatsiz Hava ikazları görülürken, uzmanlar işi olmayanların meskenlerinden çıkmamaları konusunda ikazlarda bulundu. Bu hava sistemi mühletince yürüyüş ve spor yapmanın önerilmediğini söyleyen İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, “İstanbul’daki hava kirliliği trafiğin ağır olduğu ve insan faaliyetleri olduğu sürece daima var. İstanbul’daki yahut diğer kentlerimizdeki hava kirliliği bedelleri kent içindeki trafik yoğunluğu, sanayi tesislerinizdeki kirletici ölçüsüne ve meteorolojik kaidelere bağlı olarak da değişkenlik arz etmektedir. Örneğin; yağmurlu günden sonra pak bir hava ile karşı karşıya kalırken rüzgarsız bir hava, yağış olmayan bir günde ise kirli bir havayla karşı karşıya kalmaktayız. Onun için hava kirliliği değişken olduğundan daima hava kalitesi kıymetlerini izlemek gerekiyor. İstanbul’daki kirletici ölçüsü asit yağışlarına yahut asit yağışı olacak düzeyde değildir. Bu asit yağışları oluşabilmesi için bol ölçüde kirleticinin ve üst düzeye kadar ulaşması gerekiyor. Esasen yer düzeyine yakın bugün araçlardan çıkan kirleticiler üzere yağmur esnasında yer düzeyi yakın olduğu için daha asidik duruma dönmeden direkt topraktan yere aktardığı için rastgele bir tehlike arz etmemektedir. İnsan faaliyetleri olduğu sürece ve biz varlıkların idaresini tam yapmadığımız, tasarruf etmediğimiz sürece kaynakları verimli kullandığımız sürece, fosil yakıtları kullandığımız sürece İstanbul’da ve gibisi kentlerde hava kirliliği olacaktır” dedi.
‘ÜÇ TEMEL KİRLETİCİ KAYNAĞIMIZ VAR’
Hava kirliliğini etkileyen kaynaklardan bahseden Prof. Dr. Hüseyin Toros, “Gelen sistemlerle, rüzgârlarla yahut yağış sistemleriyle kirletici bedelleri azalmakta, lakin tekrar diğer bir rüzgarsız ortam oluştuğu vakit tekrar kilit bedellerinde yükselme meydana gelmektedir. Bu kirletici kıymetler kirleticinin ortaya çıktığı noktalar olan yollarda daha ağırdır. Yollardan uzaklaştıkça daha azalmaktadır yahut rüzgar hangi taraftan geliyorsa, çıkan kireç rüzgarla bir arada rüzgar altı tarafına gerçek taşımaktadır. Oradan kirlilik bedellerini yükseltmektedir. Üç temel kirletici kaynağımız var. Birincisi günümüzde en değerlisi araçlardır. Araçlar trafiğin olduğu noktalarda ağır. İkincisi ısınmadır. Doğal gaza geçişle bir arada değerli oranda ısınma kaynaklı kirletici ölçüsü azalmış olmakla birlikte İstanbul’da muhakkak noktalarda kömür yahut soba kullanan konutlar var. Üçüncüsü de sanayi tesisleridir. Sanayi tesisleri İstanbul içinde azalmakla birlikte küçük tesisler hala var. Oralarda şayet bir fosil yakıt kullanımı varsa yahut değişik kimyasal husus kullanımı varsa yahut oralardan da kirletici unsurlar çıkabiliyor. Bu çerçevede baktığımız vakit E5 ve TEM ana güzergahlarının olduğu aşikâr güzergahlarda, Vatan Caddesi’nde, Mecidiyeköy ile Taksim ortasında, boğaz köprülerinde, Kadıköy ile Göztepe ortasında, Harem’de her vakit trafik vardır. Buralarda bol ölçüde kirletici unsur içeren gaz havaya salınıyor” tabirlerini kullandı.
‘İSTANBUL’DA HAVANIN PAK OLDUĞU VAKİT TRAFİĞİN BAŞLAMADAN EVVELKİ NOKTASI’
Spor yapanlar için en pak havanın sabah trafiği başlamadan evvel olduğunu söyleyen Prof. Dr. Toros, “Gün içinde, sabah trafiğin ağır olmaya başlamasıyla bir arada, saat 07.00’dan itibaren trafik yoğunluğu saat 09.00- 10.00 ortasına kadar devam eder. İstanbul’da genel olarak havanın en pak olduğu nokta sabah trafiğin başlamadan evvelki noktasıdır. Örneğin, yürüyüş ya da farklı spor yapanlar sabah trafik başlamadan evvelki saatlerde yürüyüşlerini yapmalarında yarar vardır. Trafiğin saat 07.00′ da başladığını düşünürsek bu saatten evvelki rastgele bir saatte sportif faaliyetler yapılmalıdır. O saatte yapamıyorlarsa öğle saat 12.00 ile 16.00 ortasında yapmalarında yarar var. Öncelikle havanın daha pak olduğu günlerde planlama yapabilirler. Ayrıyeten bedenimize yabancı bir husus girişi varsa, buna hava kirliliği hususları de dahildir, parçacık hususlarını, azotu, kükürtü, ozonu kâfi ölçüde su içerek bedenden daha kolay atabiliriz. Bunun için sıvı su tüketimimize dikkat etmekte yarar var” halinde konuştu.
‘SİS VE PUS İLE HAVA KİRLİLİĞİNİ KARIŞTIRMAMAK GEREKİYOR’
Hava kirliliğinin gözle görülmediğini söyleyen Prof. Dr. Toros, “Hava kirliliğini birçok vakit gözle göremeyiz. Birçok vakit İstanbul’da yahut farklı yerlerde gördüğümüz o görüş arası aslında pus yahut sistir. Görüş arası 1 kilometrenin altına düştüğü vakit sis, 1 kilometrenin üzerindeyse ancak karşımızdaki cismi net göremiyorsak pus deriz. Bununla, hava kirliliğini karıştırmamak gerekiyor. Hava kirliliği kıymetleri için elimizde küçük ölçüm aygıtları yahut Etraf Bakanlığı’nın ölçmüş olduğu kıymetlere bakarak karar vermekte yarar var. Zira birçok kirleticinin rengi ve kokusu yoktur. Hava kirliliği ekseriyetle gözle görülmediği için ve dünyada her yıl 7 milyondan fazla insanın vefatına yol açması nedeniyle başka ismi de bilinmeyen katildir. Hava kirliliği, görmediğimiz bir unsur olup, soluduğumuzda bedenin üzerindeki tesiri kendini vakitle hissettirdiği için bâtın bir katil olarak anılmaktadır. Hava kirliliği global ısınmaya, global iklim değişikliğine tesir ettiği için bugün tüm insanlığın önündeki en kıymetli problemlerden biri olarak gözükmektedir” sözlerini kullandı.
‘YAĞIŞTAN SONRA DAHA PAK BİR HAVA İLE KARŞILAŞMAKTAYIZ’
Yağışların akabinde havanın daha pak olduğunu belirten Prof. Dr. Hüseyin Toros, “Yağmur ve kar atmosferi temizlediği için yağış sonrasında daha pak bir havayla karşılaşmaktayız. Yağış sonrasında yeniden ölçüm kıymetlerine bakarak ekseriyetle daha pak olduğu için daha rahat yürüyüşlerimize çıkabiliriz. Zira yerlerdeki toz ve emsal hususlar yere yapıştığı için en pak hali diyebiliriz. Önümüzdeki günlerde yağışlı bir sistem geldiği taktirde yağış atmosferi temizleyeceği için daha pak bir havayla karşı karşıya kalacağız. Ancak İstanbul ‘da birkaç gündür yağmur yağmadığı için, yer kuru olduğu için hem atmosferdeki hava temizlenirken hem de daha fazla toz havaya karışacak manası da çıkıyor” dedi.
