Komşunun petrol planı Türkiye’ye yarayacak! Önemli bir adım olarak nitelediler
Irak Meclisi’nin, Irak Kürt Bölgesel İdaresi’nde (IKBY) faaliyet gösteren milletlerarası petrol şirketlerine yapılacak ödemeleri artırma istikametindeki planı onaylaması, Türkiye’ye petrol ihracatının tekrar başlamasına yönelik değerli bir adım olarak bedellendiriliyor.
Irak Meclisi, 2 Şubat’ta, IKBY’deki memleketler arası petrol şirketlerinin üretim maliyetlerini sübvanse etmek maksadıyla belirlenen bütçe maddesindeki değişiklikleri onayladı. Bu kapsamda, bölgede çıkarılan her varil petrolün çıkarılma ve taşınma maliyeti 16 dolar olarak belirlendi.
IKBY daha evvel 7,9 dolar olarak sunulan teklifi düşük bularak reddetmişti.
Mutabakatın akabinde, gözler, maliyet konusundaki uyuşmazlıklar nedeniyle faaliyete geçmesi ertelenen Irak-Türkiye petrol boru çizgisine çevrildi. Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani’nin, 4 Şubat’ta yaptığı açıklamada, IKBY petrolünün Irak Petrol Pazarlama Şirketi’ne (SOMO) teslim edileceğini ve petrolün Ceyhan Limanı’ndan ihraç edilmesi için Türkiye ile gerekli prosedürlerin yürütüldüğünü belirtmesinin akabinde çizginin faaliyetlere başlayacağı istikametindeki beklentiler güçlendi.
İHRACATININ DURMASI BÖLGEDE 23 MİLYAR DOLAR ZİYANA YOL AÇTI
Paris merkezli Milletlerarası Tahkim Mahkemesi’nin, Türkiye ile Irak ortasındaki petrol ihracatına ait verdiği kararın akabinde 25 Mart 2023’te Irak’tan Ceyhan Limanı’na petrol akışı durmuştu. Ayrıyeten, birebir yıl 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar de sınırın kullanımını olumsuz etkilemişti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, geçen yıl nisanda yaptığı açıklamada, Irak-Türkiye boru çizgisinde yaşanan düşüncelerin sorumlusunun Türkiye olmadığını ve çizginin 4 Ekim 2023 prestijiyle çalışmaya hazır olduğunu lakin Kuzey Irak idaresi ile merkezi hükümet ortasındaki uyuşmazlıkların çizginin faaliyete geçmesini engellediğini belirtmişti.
Irak’tan Türkiye’ye petrol ihracatının durmasının bölgede 23 milyar dolar ziyana yol açtığı belirtiliyor.
“BÜTÇE MADDESİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER TÜRKİYE’YE PETROL İHRACATININ TEKRAR BAŞLAMASI İSTİKAMETİNDE KIYMETLİ BİR ADIM”
Avrupa Güç Güvenliği İnisiyatifi Murahhas Üyesi Alberic Mongrenier, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Bağdat’ın ülkenin kuzeyindeki milletlerarası petrol şirketlerine ödenecek ölçüsü revize etmesinin, Irak petrolünün Türkiye üzerinden yine sevkiyatı için değerli bir adım olduğunu söyledi.
Mongrenier, Irak hükümeti ve IKBY’nin hala birtakım hususlarda muahedesi gerektiğinin altını çizerek, şöyle devam etti:
“Varılan nokta, uyuşmazlığın çözülmesi ve Türkiye’ye petrol ihracatının yine başlaması istikametinde değerli bir adım. Fakat merkezi hükümet ile IKBY, bölgenin petrol üretim ve taşıma maliyetlerinin değerlendirilmesinde bağımsız bir danışman tutulması konusunda muahedeye varmalı zira bu durum, ilerleyen süreçte kimi gerginliklere yol açabilir. Tekrar de ihracatın yaklaşık iki yıl sonra tekrar başlaması göz önünde bulundurulduğunda, her iki taraf da muahedenin muvaffakiyete ulaşması için elinden geleni yapacaktır.”
Mongrenier, IKBY’nin gelirlerinin büyük kısmını petrolden sağladığını anımsatarak, “İhracatın tekrar başlaması, bölgedeki ekonomik baskıyı kıymetli ölçüde hafifletecek ve genel olarak Irak’a yarar sağlayacaktır. İlerleyen devirde maliyet oranı konusunda sürtüşmeler yaşanabilir fakat belirlenen 16 dolarlık taşıma ve üretim maliyeti evvelki oranın neredeyse iki katı olduğu için umarız uygulanabilir bir muahede olacaktır.” dedi.
Uzlaşmanın Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) açısından olumsuz sonuçlar yaratabileceğini belirten Mongrenier, bu durumun Irak’ın üretim kesintilerine uymasını daha da zorlaştırabileceğini de kelamlarına ekledi.
ANKARA-BAĞDAT DİYALOĞU İYİLEŞEBİLİR
İtalya’daki Ricerche Industriali ed Energetiche’de (RIE) güç jeopolitiği ve piyasaları alanında araştırma vazifelisi Francesco Sassi de Türkiye’ye petrol akışının tekrar başlaması halinde Ankara ile Bağdat ortasındaki diyaloğun uygun istikamette gelişeceğini söyledi.
Sassi, mutabakatın bu yıl seçime hazırlanan Irak’ın petrol ihracatını optimize etme sürecinde kritik bir rol oynadığını vurgulayarak, “Irak’ın iktisadının, petrol rezervlerinin daha verimli ve şeffaf bir halde yönetilmesi yoluyla istikrara kavuşturulması, ABD ile global güçler ortasında artan muhafazacı yaklaşım ve gümrük savaşları nedeniyle petrol fiyatlarının yüksek volatilite gösterdiği bu periyotta değerli bir adım.” diye konuştu.
Ayrıca Türkiye’ye yönelik petrol ihracatının yine başlaması durumunda iki ülke ortasındaki alakanın olumlu etkileneceğini anlatan Sassi, “Türkiye’ye petrol akışının yine başlaması, Suriye’deki rejim değişikliği sonucunda gerilen Ankara-Bağdat diyaloğunun güzelleşmesine katkı sağlayabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
