Krizden çıkış için yüzlerini Türkiye’ye çevirdiler
Rus güç şirketi Gazprom, Ukrayna’nın Avrupa’ya doğal gaz sevkiyatına dair muahedeyi uzatmaması ve Moldova’nın borcunu ödememesi gerekçesiyle 1 Ocak’ta Avrupa’ya gaz sevkiyatını kestiğini duyurdu.
Rusya’dan Avrupa’ya doğal gaz taşıyan boru sınırlarının devre dışı kalması ve Ukrayna üzerinden gaz sevkiyatının durmasıyla, Avrupa’ya gaz iletebilecek tek geçiş güzergahı olarak TürkAkım doğal gaz boru sınırı öne çıkıyor.
Türkiye ile Rusya ortasında imzalanan mutabakat kapsamında 2020’de devreye giren, her biri yıllık 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki sınırdan oluşan TürkAkım üzerinden, 1 Ocak 2020- 31 Aralık 2024 periyodunda Türkiye’ye yaklaşık 44,4 milyar metreküp ve Avrupa’ya 59,8 milyar metreküp gaz akışı sağlandı.
“TÜRKİYE’NİN MACARİSTAN VE AVRUPA’NIN GÜÇ GÜVENLİĞİNDE HAYATİ ROLÜ VAR”
Macaristan’ın Ankara Büyükelçisi Viktor Matis, AA muhabirine, Ukrayna üzerinden doğal gaz geçişinin kesintiye uğramasının yıllardır öngörülebilen bir risk olduğunu ve kelam konusu riski azaltmak için ülkesinin yeni altyapılarla gaz tedarik kaynaklarını çeşitlendirme stratejisi izlediğini söyledi.
TürkAkım projesinin hayata geçirilmesinin Macaristan için stratejik değere sahip olduğunu aktaran Matis, bu güzergahın 1 Ekim 2021’den itibaren ülkenin gaz ithalatının ana dağıtım güzergahı haline geldiğini lisana getirdi.
Özellikle TürkAkım üzerinden inançlı tedarik sayesinde, Macaristan’ın Ukrayna üzerinden gaz transitinin sona ermesinden etkilenmediğini anlatan Matis, “Bu, birebir vakitte Türkiye’nin Macaristan ve Avrupa’nın güç güvenliğindeki hayati rolünü de gösteriyor.” dedi.
Matis, iki ülke ortasındaki güç iş birliğinin başarılı bir model olduğunu belirterek, “Enerji alanındaki Macar-Türk işbirliği, hükümran ülkelerin ulusal çıkarlarının karşılıklı fayda sağlayan bir işbirliği oluşturmak üzere nasıl harmanlanabileceğinin bir örneği.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin güç güvenliği ve bölgesel güç merkezi amacına de vurgu yapan Matis, şöyle devam etti:
“Türkiye, gaz arzının ve güzergahlarının çeşitlendirilmesinin, yerli üretimin artırılmasının, depolama kapasitelerinin ve transit güzergahların geliştirilmesinin yalnızca kendi güç güvenliğini artırmadığını, birebir vakitte bölgesel güç merkezi olma isteğini da teyit eden araçlar olduğunun farkına vardı. Bu gelişimin doğal gaz alanıyla sonlu olmadığının altını çizmek değerli. Petrol üretimindeki son gelişmeler, etkileyici nükleer güç projeleri, yenilenebilir güçteki fevkalâde artış, Türkiye’nin güç arz karmasını çeşitlendiren ve birebir vakitte Türkiye’nin güç merkezi statüsüne katkıda bulunan faktörler. Jeopolitik zorluklar göz önüne alındığında, Türkiye’nin Avrupa için gaz transit ve tedarikçi ülke olarak istikrarlı ve sağlam rolü şimdiye kadar fark etmeyenlerin bile dikkatini çekiyor.”
“MOLDOVA, GÜÇ KAYNAKLARINI ÇEŞİTLENDİRMEYİ HEDEFLİYOR”
Moldova Enerji Bakanlığı Devlet Sekreteri Constantin Borosan ise Rusya’nın Moldova sonları içerisinde bulunan ve tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Transdinyester bölgesine gaz tedarikini bir silah olarak kullandığını ve bunun Moldova’nın Avrupa yanlısı hükümetini zayıflatmayı hedeflediğini söyledi.
Borosan, Moldova’nın güç kaynaklarını çeşitlendirme eforlarına ait, “Rus gaz şantajı bizim için yeni değil. Son üç yılda Moldova güç kaynaklarını çeşitlendirdi ve sağ yaka (Transdinyester dışında kalan bölge) artık Rus gazına bağımlı değil. Şebekemiz Avrupa Birliği’ne bağlı ve Romanya’dan elektrik ithalatına müsaade veriyor. Acil durum rezervleri oluşturduk, güç tasarrufu tedbirleri aldık ve yenilenebilir güç kullanımını artırdık. Lakin, Transdinyester bölgesi büsbütün Rus gazına bağımlı olmaya devam ediyor ve bu da onu savunmasız bırakıyor.” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin bölgesel güç merkezi rolünü pekiştiren pozisyonuna da dikkati çeken Borosan, “Boru çizgileri ve LNG terminalleri de dahil olmak üzere mevcut altyapısı Avrupa’yı Hazar Denizi, Orta Asya ve Orta Doğu’dan gelen gaz kaynaklarına bağlıyor. Türkiye’nin yenilenebilir güç ve altyapı projelerindeki kapsamlı tecrübesi, bölgesel bir güç merkezi olarak pozisyonunu güçlendiriyor. Moldova, Türkiye’nin yenilenebilir güç, şebeke stabilizasyonu ve daha geniş enerji iş birliği alanlarındaki potansiyel yatırımlarını memnuniyetle karşılıyor. Tüm bunlar bölgesel güç güvenliği ve sürdürülebilirliğine katkıda bulunmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
