Sudan’da başkenti de alan ordu kuvvetlerinin ülke içindeki ilerleyişi devam ediyor
Doğu Afrika ülkesi Sudan’da 15 Nisan 2023’ten bu yana ordu ve Süratli Takviye Kuvvetleri (HDK) ortasında devam eden çatışmalar, son günlerde daha da ağırlaştı.
Ülkede iki yıl evvel başlayan ordu ve HDK ortasındaki çatışmalar nedeniyle yaklaşık 9 milyon kişi ülke içinde yerinden edilirken 3,5 milyon kişi komşu ülkelere geçti.
Sudan’da çatışmalar sebebiyle altyapı, iktisat, eğitim ve sıhhat üzere alanlarda önemli yıkım yaşanırken halk, türlü zorluklarla karşı karşıya kalıyor.
Ordu ile bir vakitler ona bağlı HDK ortasında askeri ıslahat ve entegrasyon üzere hususlardaki uyuşmazlıklar nedeniyle süren çatışmaların sona ermesi için başlatılan tüm tahlil teşebbüsleri, bugüne kadar sonuçsuz kaldı.
– HDK SALDIRIYOR, ORDU SAVUNUYORDU
Çatışmaların birinci aylarında ordu savunma durumundayken HDK saldırıyor ve yeni bölgeleri ele geçiriyordu.
Hartum’da başlayan çatışmalarda, birinci günlerde HDK süratle ilerleyerek kentteki geniş alanları ele geçirdi.
Daha sonra Çad hududunda batıya yönelen HDK, ülkenin nüfus ve toprak bakımından yaklaşık 4’te 1’ine tekabül eden Darfur bölgesindeki beş eyaletten dördünün merkezini denetimi altına aldı.
HDK, 26 Ekim 2023’te Güney Darfur eyaletinin merkezi Nyala’yı, 31 Ekim 2023’te Orta Darfur eyaletinin merkezi Zalince’yi, 4 Kasım 2023’te Batı Darfur eyaletinin merkezi Cuneyne’yi ve 20 Kasım 2023’te Doğu Darfur eyaletinin merkezi ed-Dueyn’i ele geçirdiğini duyurdu.
– FAŞİR, MAYIS 2024’TEN BU YANA HDK KUŞATMASI ALTINDA
HDK, Mayıs 2024’ten bu yana Kuzey Darfur’un ve bölge ticaretinin merkezi pozisyonundaki Faşir’i kuşatma altında tutuyor.
Bu süreçte ordunun başkentteki karargahlarına saldıran HDK, güneye yayılarak 19 Aralık 2023’te ülkenin tahıl ambarı olarak nitelendirilen Cezira eyaletinin merkezi Vad Medeni’ye girmeyi başardı.
HDK, 29 Haziran 2024’te ülkenin güneyindeki Sinnar eyaletinin merkezi Sinca’yı da aldığını açıkladı.
Raporlara ve lokal kaynaklara nazaran HDK’nin girdiği birden fazla bölgede yağmalama, tecavüz ve yerinden etme üzere ihlaller yaşanıyor.
– ORDUDAN BÜYÜK KARA OPERASYONUYLA SAVUNMADAN HÜCUMA GEÇTİ
Sudan ordusu, Hartum’un batısında yer alan Umdurman bölgesinde denetimini pekiştirdikten sonra 26 Eylül 2024’te başlattığı kara operasyonuyla savunma konumundan hücum durumuna geçti.
Ordu güçleri, Umdurman’dan Beyaz Nil Köprüsü üzerinden Hartum’un merkezine ve Halfaya Köprüsü üzerinden Bahri bölgesine geçmeyi başardı.
Güneyden de ilerleyen ordu, 23 Kasım 2024’te Sinnar eyaletinin merkezi Sinca’nın denetimini tekrar sağladı.
Ordu, 11 Ocak’ta ise Cezira eyaletinin merkezi Vad Medeni’yi de geri aldı.
Hartum’da ilerlemesini sürdüren ordu ve saflarında çatışan mahallî ögeler, 24 Ocak’ta kentin kuzeyindeki Bahri bölgesindeki Sinyal Kolordusu Karargahı üzerindeki kuşatmayı kaldırmayı başardı.
Karargah ile Ordu Genel Komutanlığı ortasındaki Mavi Nil Köprüsü’nü de alan orduya bağlı kuvvetler, bu sayede Ordu Genel Komutanlığı üzerindeki 21 ay süren kuşatmayı da bir taraftan kırmış oldu.
Ordu ayrıyeten 30 Ocak’ta, Kuzey Kurdufan eyaletindeki Um Ravaba kentinin denetimini sağladığını bildirdi.
İnsanlar, ordu güçleri bir bölgeye girdiği vakit onu sevinç şovlarıyla karşılıyor.
Ayrıca yerinden edilmiş binlerce kişi, ordunun denetimine geçen bölgelere geri dönüyor.
– DIŞ MÜDAHALELER, SAVAŞIN UZAMASINA SEBEP OLDU
Sudanlı akademisyen İbrahim Nasır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sudan’daki savaşın bu kadar uzamasının sebebini, dış ülkelerin müdahil olması ve Sudan ordusunun bu savaşa hazır olmaması biçiminde tanımladı.
HDK’nin son periyotlarda gerilemeler yaşadığına dikkati çeken Nasır, HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalu’nun “bilinmeyen yerden” savaşı komuta ettiğini belirterek kimi kabileler ile silahlı kümelerin ordunun yanında yer aldıklarını ilan etmesiyle dengelerin değiştiğini anlattı.
Nasır, savaşın Darfur’da devam edeceğini düşündüğünü belirterek şunları kaydetti:
“HDK, Darfur’da birçok bölgeyi denetim ediyor. Onlar, Çad üzerinden silah tedarik ediyor. Son günlerde de Çad hükümeti, Sudan hükümeti ile bir olağanlaşma arayışı içinde. HDK lideri Dagalu, Libya’nın batısını denetim eden Hailfe Hafter ile irtibat sağlayarak oradan da takviye alıyor. Bu halde devam ederse Darfur’da çok taraflı bir iç savaştan bahsedeceğiz ve hem Darfur’un istikrarsızlaştığı hem Darfur beşerinin birlikte yaşamasının sıkıntı hale geleceği günler görebiliriz.”
Sudan’ın orta bölümlerindeki Cezira eyaletinde birçok köye HDK’nin saldırdığını ve “ciddi katliamlar” yaptığını aktaran Nasır, ordunun eyaletin çabucak hemen tamamını denetimine geçirdiğini söyledi.
Nasır, “Hartum’daki savaş, ordunun daha evvel deneyim etmediği meskun mahal savaşı olduğu için biraz uzayabilir ancak Hartum’daki savaşın bitmesiyle Sudan’ın ortası ve güneyindeki savaş bitmiş olacak, yalnızca batıdaki Darfur gündemimizde olacak.” dedi.
