Trump’ın “Gazze’yi devralacağız” açıklamasına dünyadan peş peşe tepkiler
ABD Başkanı Donald Trump’ın “Gazzelilerin öteki ülkelere yerleştirilebileceği” ve “ABD’nin Gazze Şeridi’ni devralacağı” biçimindeki açıklamalarının yankıları sürerken, Hamas’tan Trump’a reaksiyon geldi.
“OLMASI GEREKEN ŞEY SÜRGÜN DEĞİL”
Hamas Sözcüsü Sami Ebu Zuhri yaptığı açıklamada Trump’ın kelamlarının kabul edilemez olduğu belirtilerek, “Trump’ın, ‘Gazze Şeridi halkının gitmekten öbür devası yok.’ halindeki açıklamalarını reddediyoruz. Bunu bölgede kaos ve gerginliğin reçetesi olarak görüyoruz.” sözlerini kullandı.
Gazzelilerin bu planın gerçekleşmesine müsaade vermeyeceğini vurgulayan Ebu Zuhri, “Olması gereken şey halkımızın topraklarından sürülmesi değil, halkımıza yönelik işgal ve saldırganlığın sona ermesidir.” dedi.
“HALKIMIZ BUNU KABUL ETMEYECEKTİR”
Hamas Siyasi Ofis Üyesi İzzet el-Rişk ise, yaptığı başka bir açıklamada Trump’a reaksiyon göstererek, “Gazze’deki halkımız 15 aydan uzun müddettir bombardıman altında yerinden edilme ve hudut dışı etme planlarını engelledi.” tabirlerini kullandı. Gazzelilerin kendi topraklarına “kök salmış durumda” olduğunu tabir eden el-Rişk, “Halkımız, onları anavatanlarından söküp atmayı amaçlayan hiçbir planı kabul etmeyecek.” dedi.
DÜNYADAN TEPKİLER
ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamalarına reaksiyonlar çığ üzere büyüyor.
Fransa Dışişleri Bakanlığı, Gazze’nin geleceğinde “üçüncü bir devletin kontrolü”nün olmaması gerektiği vurgulayarak, “İsrailliler ve Filistinliler için uzun vadeli barış ve güvenliği garanti edebilecek tek tahlil olan iki devletli tahlilin uygulanması için kampanyamızı sürdüreceğiz.” dedi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan: “Trump’ın Gazze açıklaması kabul edilemez, Filistin problemi tam da bu nedenden ötürü başladı; Filistinlilerin sürgün edilerek İsraillilerin getirilmesi ile başlandı. 1967 hudutlarına nazaran bir Filistin Devleti ile bu sorunun çözüleceğine dair bir görüş var. Trump’ın iki devletli bir tahlil için bir şey söylediğini görmüyoruz. Tehcir sorunu ne bölgenin ne bizim kabul edebileceğimiz bir şey değil. Bunun tartışmaya açılması bile yanlış. Bu makûs, abesle iştigal bir açıklama.”
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, Trump’ın teklifini reddederek, “Şunu çok net bir formda belirtmek istiyorum: Gazze, Gazzeli Filistinlilerin toprağıdır ve onlar Gazze’de kalmalılar. Gazze, İspanya’nın desteklediği gelecekteki Filistin devletinin bir kesimidir ve İsrail devletinin refahını ve güvenliğini garanti altına alarak bir ortada var olmak zorundadır.” dedi.
Kremlin’den yapılan açıklamada, Rusya’nın, krizin lakin iki devletli tahlil temelinde mümkün olduğuna inandığı belirtilerek, “Bu, ilgili BM Güvenlik Kurulu kararında yer alan tezdir. Bu sıkıntıya dahil olan ülkelerin ezici çoğunluğunun paylaştığı tezdir. Biz de bunu destekliyoruz ve bunun tek muhtemel seçenek olduğuna inanıyoruz.” sözleri kullanıldı.
İngiliz Dışişleri Bakanı David Lammy, Filistinlilerin anavatanlarında bir geleceğe sahip olmalarının sağlanması gerektiğini belirterek, “İki devlet görmemiz gerektiğine olan inancımız her vakit açıktı. Filistinlilerin, Gazze ve Batı Şeria’daki anavatanlarında refah içinde yaşamalarını arzuluyoruz.” dedi.
Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdelatty, yaptığı açıklamada, Filistinlilerin bölgeden göç ettirilmeden Gazze’nin süratle yine inşa edilmesi davetinde bulundu.
Mısır, Suudi Arabistan, BAE, Katar, Filistin Yönetimi ve Arap Birliği ortak bildiri yayımladı. Trump’ın teklifinin bölgeyi istikrarsızlaştıracağını ve çatışmaları artıracağını vurguladılar.
Çin, Trump’ın Gazze’yi “devralma” ve Filistinlileri komşu ülkelere yerleştirme planına karşı çıkarak, “Filistin’i Filistinlilerin yönetmesinden yana” olduğunu bildirdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, Pekin’de düzenlenen basın toplantısında, “Filistin’i Filistinlilerin yönetmesinin savaş sonrası idarenin temel unsuru olması gerektiğine inanıyoruz.” dedi. Gazze’de halkın zorla yerinden edilmenin amacı haline getirilmesine karşı olduklarını vurgulayan Sözcü Lin, “Umarız tüm taraflar ateşkesi fırsat olarak görerek savaş sonrası idaresi, Filistin problemini iki devlet temelinde çözecek yanlışsız yola sokmak ve Orta Doğu’ya kalıcı barışı getirmek için kullanırlar.” formunda konuştu.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Trump’ın açıklamalarına doğrudan atıfta bulunmayan bir açıklama yayımladı. Suudi Arabistan, “Gazze konusundaki durumumuz son derece net ve açıktır, hiçbir şartta yoruma açık değildir. İsrail ile ilgiler Filistin Devleti kurulmadan tesis edilmeyecek. Filistinliler konusundaki duruşumuz müzakere edilemez.” açıklamasında bulundu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Trump’ın Gazze halkını diğer yere taşıma planının “etnik temizlik” manasına geleceğini söyledi.
Filistin’in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Riyad Mansur ise, “Dünya başkanları Filistinlilerin Gazze’de kalma isteğine hürmet duymalı.” dedi.
Connecticut’tan Demokrat senatör Chris Murphy, X’te yaptığı paylaşımda, “Gazze’yi devralmıyoruz. Büsbütün aklını kaçırdı. ABD’nin Gazze’yi işgali binlerce ABD askerinin katledilmesine ve Orta Doğu’da onlarca yıl sürecek bir savaşa yol açacaktır. Bu makus bir latife üzere.” dedi.
ABD Kongre Üyesi Rashida Tlaib ise, “Bu lider, soykırımcı bir savaş suçlusunun yanında otururken açıkça etnik paklık daveti yapıyor.” dedi.
California’dan Temsilciler Meclisi’ne giren Eric Swalwell da “ABD, Gazze’yi işgal mi edecekmiş? Sonu gelmeyen savaşlara girmeme kelamı verilmişti. Fakat yanlış saymıyorsam Grönland, Kanada, Panama Kanalı ve artık de Gazze’yi işgal ediyoruz.” tabirlerini kullandı.
Demokrat Senatör Chris Van Hollen, Trump’ın teklifini “başka bir isimle etnik temizlik” olarak niteledi.
Eski bir Cumhuriyetçi kongre üyesi olan Justin Amash da Trump’ın teklifini etnik paklığa benzeterek, “Eğer Filistinlileri Gazze’den zorla çıkarmak için asker konuşlandırılırsa, o vakit ABD yalnızca öteki bir pervasız işgale saplanmakla kalmayacak, tıpkı vakitte etnik temizlikten de hatalı bulunacaktır.” dedi.
Amerikan CNN International medya organı, Trump’ın açıklamalarının ABD’nin Orta Doğu barış inşası tarihindeki en uçuk fikir olduğunu yazdı. CNN’e nazaran dünyanın en güçlü demokrasisinin lideri böyle bir zorunlu yer değiştirmeye öncülük ederse, geçmişteki tiranların hatalarını tekrarlamış ve kitlesel etnik paklık programları için bir mazeret yaratmış olacak. Filistinlileri zorla yerlerinden etme fikrinin Suudi Arabistan’la olağanlaşma planlarına da darbe vurabileceğini belirten CNN, “Gazze’nin büsbütün boşaltılması, devlet kurma hayallerine önemli bir darbe vuracağı üzere, Birleşmiş Milletler tarafından Gazze üzere İsrail işgali altındaki topraklar olarak kabul edilen Batı Şeria’daki Filistin varlığına ait de kuşku yaratabilecek bir emsal yaratacaktır.” tabirlerini kullandı.
İSRAİL’DE SEVİNÇ HAKİM
İsrailli bakanlar, Gazze konusundaki açıklamaları nedeniyle toplumsal medya hesaplarından yaptıkları paylaşımlarla Trump’a övgüler düzdü.
İsrail’de Ulusal Güvenlik Bakanlığı misyonundan istifa eden Yahudi Gücü Partisi önderi çok sağcı Itamar Ben-Gvir, ABD Başkanı Donald Trump’ın “Filistinlilerin Gazze’den tehcir edilmesi” planını övdü ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya bunun uygulanması için derhal bir plan hazırlanması davetinde bulundu.
Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Beyaz Saray’da çekilmiş fotoğrafına da yer verdiği paylaşımında, “Birlikte dünyayı daha tekrar olağanüstü yapacağız.” yorumu yaptı.
Enerji Bakanı Elo Cohen, sosyal medya hesabından yaptığı yazılı açıklamada, açıklamaları nedeniyle Trumpa’a teşekkür etti. Trump’ın İran başta olmak üzere alacağı kararların Orta Doğu’nun “refaha kavuşmasını sağlayacağını” sav eden Cohen, “İsrail devleti, Orta Doğu ve dünya için tarihi bir sabah.” sözünü kullandı.
Ulaştırma Bakanı Miri Regev, Trump’ın kararlarıyla “dünyanın daha âlâ bir yer haline geleceğini” ileri sürerek, “İki gözü pek başkan (Trump ve Netanyahu) bir ortaya geldiğinde bu olur.” yorumunda bulundu.
Trump ve Netanyahu’ya methiye tertip Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar ise, “İsrail halkı için gerçekleştirdiği bu mucize nedeniyle Tanrı’ya şükürler olsun.” cümlesine yer verdi.
TRUMP, GAZZE’YLE ALAKALI TAM OLARAK NELER SÖYLEDİ?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu Beyaz Saray’da ağırlayan Donald Trump, Gazze ile ilgili reaksiyon çeken açıklamalarda bulunmuştu.
Gazze’nin artık büsbütün yerle bir olmuş devasa bir yıkım alanı olduğunu kaydeden Trump, Gazze’deki Filistinlilerin başta Mısır ve Ürdün olmak üzere komşu ülkelerde inşa edilecek yeni yerleşim yerlerine gitmelerinin çok daha uygun olacağını savundu.
Trump, “ABD, Gazze Şeridi’ni devralacak ve orada bir iş yapacağız. Oraya sahip olacağız ve alandaki tüm tehlikeli patlamamış bombaların ve öteki silahların sökülmesinden, yıkılmış binalardan kurtulmaktan sorumlu olacağız.” tabirini kullandı.
“Filistinlilerin Gazze’ye geri dönmek istemelerinin tek nedeni öbür alternatiflerinin olmaması.” diyen Trump, bölgedeki yaklaşık 1,8 milyon Filistinlinin komşu ülkelerde inşa edilecek birden çok yeni ömür alanına gideceğini ve orada daha uygun biçimde yaşayacağını savundu.
Gazze’de ne yapılması gerekiyorsa onu yapacaklarını söyleyen Trump, Gazze için, “Bu barışı sağlayacağız ve orayı kalkındıracağız. Binlerce istihdam yaratacak ve tüm Orta Doğu’nun gurur duyacağı bir şey olacak.” yorumunu yaptı.
ABD’nin Gazze’deki mümkün durumuna ait değerlendirmelerde bulunan Trump, “Orada uzun vadeli bir sahiplik durumu görüyorum ve bunun tahminen de tüm Orta Doğu’ya büyük bir istikrar getireceğini görüyorum.” dedi.
ABD’nin Gazze Şeridi’ne sahip olması ve orayı “geliştirmesi” fikrini konuştuğu herkesin sevdiğini anlatan Trump, bu formda orada binlerce bireye istihdam yaratacaklarını öne sürdü.
Öte yandan Trump, Gazze Şeridi’nde güvenliği sağlamak için ABD askerlerinin bölgeye gitmesi muhtemelliğine ait bir soruya karşılık verirken, bu mümkünlüğü göz arkası etmediğini belirtti. Trump, asker gönderme ihtimali sorusuna, “Eğer gerekirse bunu yapacağız.” diye karşılık verdi.
Trump, Gazze’nin tekrar inşa edilmesinden sonra orasıyla ilgili ne hayal ettiği istikametindeki soruya cevap verirken, Gazze Şeridi’nin dünyanın farklı yerlerinden insanların yaşadığı “uluslararası” bir yer olmasını hayal ettiğini söyledi.
ABD Başkanı, “Bence orayı uluslararası, inanılmaz bir yer haline getireceksiniz. Gazze Şeridi’ndeki potansiyel inanılmaz. Orada tüm dünyadan temsilciler olacak ve orada yaşayacaklar. Olağan Filistinliler de orada yaşayacak. Tarihten ders almak zorundasınız. Tarihin tekerrür etmeye devam etmesine müsaade veremeyiz. Harikulâde olabilecek bir şey yapmak için elimizde bir fırsat var.” biçiminde konuştu.
