Türkiye’de 131 sulak alan koruma altında
Yumaklı, yazılı açıklamasında, 2 Şubat “Dünya Sulak Alanlar Günü”ne ait değerlendirmede bulundu.
Yağmur ormanlarından sonra biyolojik olarak en üretken ekosistemler niteliğindeki sulak alanların, gerek ekolojik istikrarın sağlanmasında gerekse biyolojik çeşitliliğin korunmasında büyük değer taşıdığını vurgulayan Yumaklı, buraların birebir vakitte yöre ve ülke iktisadına katkıda bulunduğunu bildirdi.
Yumaklı, sulak alanların içme suyu sağlama, taşkın denetimi, yer altı sularının beslenmesi, sediman ve besin depolama, iklim değişikliğinin denetimi, doğal arıtma, tarım, hayvancılık, balıkçılık, saz kesiti, turizm, kültürel kullanım ve rekreasyonel alan olarak işlevler üstlendiğini kaydetti.
Sulak alanların korunması ve geliştirilmesinin en kıymetli sorumluluklarından biri olduğuna işaret eden Yumaklı, Türkiye’nin Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi’ne (Ramsar Sözleşmesi) 1994’te dahil olduğunu hatırlattı. Yumaklı, Türkiye’nin, 30 yıllık süreçte toplam büyüklüğü 184 bin 487 hektar olan 14 sulak alanı mukavele listesine Ramsar alanı olarak aldığını aktardı.
Bakanlığının yürüttüğü çalışmalara dikkati çeken Yumaklı, şu bilgiyi verdi:
“Ülkemizde, 2002’de yapılan mevzuat revizyonu çerçevesinde 2872 sayılı Etraf Kanunu’nun 9. hususu (e) bendiyle sulak alanların doldurulması ve kurutulması yasaklanmıştır. Tıpkı yıl yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ile sulak alanlarla ilgili müdafaa ve kullanım prensipleri, muhafaza bölgelerinin tespiti ve uygulama temelleri, Ramsar alanlarının ilan süreci ve Ulusal Sulak Alan Komitesi’nin vazife ve çalışma yordamları belirlenmiştir. Yönetmelikle oluşturulan Ulusal Sulak Alan Komitesi, gerek sulak alanlarla ilgili gerekse tabiatı müdafaa başlığı altında ilgili kurumlardan oluşan ülkemizdeki birinci komite olmuştur. Bu minvalde, Ramsar alanları ile ülkemizde 59’u ‘ulusal kıymeti haiz sulak alan’, 58’i ‘mahalli ehemmiyeti haiz sulak alan’ olmak üzere 1 milyon 186 bin 466 hektar büyüklüğünde 131 yer, sulak alan ilan edilerek muhafaza altına alınmıştır.”
6 BİN 766 ALAN ULUSAL SULAK ALAN İDARE BİLGİ SİSTEMİ’NDE
Türkiye’nin ulusal sulak alan envanterinin çıkarılmasına yönelik Bakanlık bünyesindeki Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmada sona yaklaşıldığını belirten Yumaklı, “DKMP Genel Müdürlüğümüzce kurulan Ulusal Sulak Alan İdare Bilgi Sistemi ile tüm sulak alanlarımız kayıt altına alınmaktadır. Bugüne kadar toplam büyüklüğü 1,6 milyon hektar olan 6 bin 766 sulak alanı sisteme kaydettik. SAYBİS ismini verdiğimiz sistemle ülkemizdeki kayıt altına alınan tüm sulak alanların bilgileri burada toplanmakta ve halkımıza sunulmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
Yumaklı, SAYBİS’in sırf envanter içermediğini, sulak alanlara ait müsaadelerin yürütüldüğü bir sistem olduğunu ve müracaatların da e-Devlet’ten çarçabuk yapılabildiğini bildirdi.
Ramsar Mukavelesi’nin “Sulak alanların akılcı kullanımı” prensibi kapsamında 1999’dan itibaren “Sulak Alan İdare Planları” hazırlandığını vurgulayan Yumaklı, ilgili alanın bir nevi anayasası olan idare planıyla sulak alanın genel muhafaza kullanım unsurlarının belirlendiğini, 26 yılda toplam 76 yerin sulak alan idare planının hazırlanarak uygulamaya konulduğunu aktardı.
SULAK ALANLARIN REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARI
Bozulan sulak alanların rehabilitasyonuna yönelik de faaliyetler yürüttüklerine işaret eden Yumaklı, “Kayseri Sultansazlığı, Antalya Avlan Gölü, Konya Ereğli Sazlığı ve Afyonkarahisar Karakuyu Sazlıkları rehabilitasyon çalışmaları yapılan alanlardan bazılarıdır. 2024’te Düzce Efteni Gölü’nde rehabilitasyon çalışmalarına başlanmış olup, bu yıl sonuna kadar tamamlanacak. Rehabilitasyon çalışmalarının tamamlanmasını müteakip Efteni Gölü’nün büyüklüğünün 180 hektardan yaklaşık 360 hektara çıkması planlanmaktadır.” bilgisini verdi.
Yumaklı, ekoturizmi desteklemek, araştırmacılara açık hava laboratuvarları sağlamak ve yöre iktisadını daha da canlandırmak hedefiyle sulak alanlarda ziyaretçi merkezleri yapıldığına dikkati çekerek, bu kapsamda 2002’den bu yana 55 sulak alanda yapılan tesislerle bu alanların halkın faydalanabileceği ekoturizm merkezi haline getirildiğini lisana getirdi.
Sulak alanların ehemmiyeti, korunması ve akılcı kullanımı mevzularında kamuoyu şuurunu geliştirmek gayesiyle Ramsar Mukavelesi’nin imzaya açıldığı 2 Şubat’ın “Dünya Sulak Alanlar Günü” olarak kutlandığını hatırlatan Yumaklı, şunları kaydetti:
“Her yıl sulak alanların bir fonksiyonunun tema olarak kullanıldığı etkinlikler kapsamında, 2025’in Dünya Sulak Alanlar Günü teması ‘Ortak Geleceğimiz İçin Sulak Alanları Korumak’, sloganı ise ‘Değer Ver, Koru, Teşvik Et’ olarak belirlenmiştir. Bakanlık olarak sırf sulak alanlarımızı değil, ormanlarımız, akarsularımız üzere ülkemizin doğal kıymetlerini koruyup sürdürülebilir kullanımı için çalışmalarımıza aralıksız devam edeceğiz. Sulak alanlarımızı muhafaza ve geleceğe taşımada her kısımdan vatandaşa gerekli hassaslığın gösterilmesi davetinde bulunuyorum.”
