Uzmanlar değerlendirdi… Şara’nın tarihi ziyareti ne anlama geliyor?
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın Ankaraya ziyareti sadecce ulusal basında değil dünya basınında da önemli yankı uyandırmıştı. Ziyaretin perde ardını ve Türkiye-Suriye alakalarının geleceğini Gazeteci Nevzat Çiçek ve Doç. Dr. Oğuzhan Bilgin Haber7 Dış Haberler Editörü Fatih Yoncalık için kıymetlendirdi.
SURİYE’DE BELİRLEYİCİ FAKTÖR ARTIK TÜRKİYE
Bütün bu Suriye iç savaşı sürecinde Türkiye’nin gerisinde durduğu Suriye muhalefetinin nihayetinde Suriye ihtilalini gerçekleştirdiğinin altını bir kere daha çizen Doç Dr. Oğuzhan Bilgin yeni Suriye’de artık Türkiye’nin belirleyici olacağını vurguladı ve ekledi:
“Bu nedenle de hem Suriye’nin toprak bütünlüğünü, hem Türkiye’nin toprak bütünlüğünü tehdit eden terör örgütü PKK’ya karşı her iki gücün koordine hareket edeceği çok belirli. Ayrıyeten da aslında yeni Suriye’nin PKK’nın işgal altındaki bölgelerde egemenlik kuramaması, yeni Suriye’nin de aslında tam olarak teşekkür etmemesi manasına gelecek. Yani Suriye ihtilalinin tamamlanmaması manasına gelecek. Zira PKK, Esed rejimin bir projesi ve Esad rejiminin aslında zulmünü hatırlayacak PKK’yı orada nazaran herkes. PKK’nın esasen orada bir toplumsal tabanı da yok. Bu nedenle ben bilhassa bu İmralı’dan; terörist başından gelecek davetle kontaklı olarak yeni Suriye’nin ve Türkiye’nin koordineli bir formda PKK’yı Fırat’ın doğusunda yok edeceğini düşünüyorum.”
WASHINGTON’UN TUTUMU EPEY ÖNEMLİ
Bölgede yaşanan gelişmeleri Washington’un halinin da etkilediğini hatırlatan Alım “Trump’ın Suriye’den çıkması, Trump’ın PKK’yla olan dayanağını kesmesi sorunu bu noktada değer kazanıyor. Ben Trump’ın da Suriye’den çıkacağına ve PKK’yla olan alakasını en azından aşikâr bir müddet sonra keseceğini düşünüyorum. Her ne kadar İsrail bunu istemeyecek olsa da, müesses nizam buna karşı çıkacak olsa da, Trump’ın bu bahiste Suriye’yi bir yük olarak görüp, ondan kurtulmak isteyeceğini düşünüyorum. Lakin olağan bunun karşılığında Türkiye’den bir şey ister mi? Bu da bir soru işareti.” dedi.
Bilgin açıklamalarının devamında şu tabirlere yer verdi: “Az evvel konuştuğumuz Gazze’yle alakalı denklemde, bunu Türkiye’ye karşı bir pazarlığa dönüştürme ihtimali var maalesef. Lakin ben sonuçta, kısa vadede olur mu olmaz mı bilmiyorum ancak orta vadede Türkiye’nin Suriye’yle birlikte Trump’ın da bölgeden çekilmesi ve İmralı’dan terörist başından gelecek davet ile birlikte PKK’nın bir kısmının evvel silah bıraktıktan sonra silah bırakmayanların da direkt Türkiye’nin ve Suriye’nin operasyonlarıyla tarihe gömüleceğini düşünüyorum.”
“ŞARA’NIN BİRİNCİ ZİYARETİNİ SUUDİ ARABİSTAN’A YAPMASI OLUMLU OLDU”
Suriye’nin toprak bütünü, Suriye’nin çoğulcu geçiş yapısı, Suriye’de herkesin kendini tabir edeceği bir yapı, merkezli bir ordu, güçlendirilmiş bir iktisat komşularıyla düzgün ilişkiler… üzere hususlarda Ankara’nın tutumunun hayli net olduğunun altını çizen Gazeteci Nevzat Çiçek ise bahse ait açıklamalarında “Ahmet El Saran’ın birinci ziyaretinin bence Türkiye’ye yapılmamış olması, daha isabetli bir karar. Zira Türkiye yapılmış olsaydı Türkiye büyük bir ihtimalle tekrardan suçlanabilecekti. Dün Dışişleri Bakanı da ifade etti. Yani mesela Hamas’la memleketler arası alakalar bağlamında kurtarılan esirleri alıyorsunuz. Ancak milletlerarası kamuoyu daha sonra size Hamas destekçisi olarak söz ediyor. Bu türlü bir çıkmaz var. O nedenle bu seyahatin birinci etapta Suudi Arabistan’a yapılması bence olumlu oldu.” sözlerine yer verdi.
TÜRKİYE-SURİYE ALAKALARINI ETKİLEYECEK 5 FAKTÖR
Açıklamalarının devamında Türkiye-Suriye münasebetlerinin geleceğinde 5 temel faktörün son derece kıymetli olduğunun altını çizen Çiçek “Birincisi ekonomik mesele… Suriye’nin ayağa kaldırılması bu noktada Türkiye gerek ticareti gerek müteahhitlik hizmetleri ile elinden geleni yapar. İkinci savunma sıkıntısı şu an İsrail’in Suriye’yi bombalamasından kaynaklı olarak Suriye’nin savunma noktasında eksiklikleri var. Yani savunması neredeyse yok. Türkiye bu mevzuda resmi olarak davet gelmesi halinde ve mutabakatlar aracılığıyla üsler kurabilir, askerleri eğitebilir. Uçak konumlandırabilir, havası alanını garantiye alması noktasında takviyeler sağlayabilir.
Bir öteki sorun anayasanın yazılması süreci ki Türkiye bu noktada dayanak verebileceğini tabir etmişti. Bir öteki sıkıntı ordu yani öteki kümelerin hepsinin bu kümeye katılması. Lakin burada işte bir taraftan PYD’nin, bir taraftan Dürzilerin, öbür taraftan Nusayrilerin bir kısmının hala bu bahiste direnç gösterdiğini görüyoruz. Bu mevzuda bir düzgünleşme sağlanması gerekiyor. Bir öbür sorun de tabi çoğulcu yapı olarak Suriye’de oluşacak olan idarenin bir formda komşularla bağı. Bilhassa burada Mısır problemi kıymetli. Türkiye’nin Suriye konusunda Mısırla orta bulucu olduğunu ben duyuyorum. Hasebiyle bu son derece değerli. O manada Arap ülkelerinin halinin da yumuşak olması Suriye’deki geçişi kolaylaştıracak olan bir faktör olur. Türkiye bu noktada çok kıymetli bir formda hareket ediyor.” dedi.
TERÖRE KARŞI TAHLİL: DÖRTLÜ İTTİFAK
Bir öteki sıkıntının DEAŞ sıkıntısı olduğunun altını çizen Nevzat Çiçek “Türkiye Hol Kamp’ındaki DEAŞ’lıların bir formda Amerika tarafından kullanılmasını istemiyor. Zira Amerika, YPG ve DEAŞ üzerinden Suriye’deki varlığını legalleştirmeye çalışıyor. Bu noktada Türkiye, Ürdün, Irak ve Suriye’yi içerisine alınan dörtlü bir mekanizmayı harekete geçirmeye çalışıyor. HTŞ esasen DEAŞ içerisinden çıkmış ve DEAŞ ile savaşmış ve DEAŞ’ı düzgün bilen bir örgüt” dedi ve ekledi: “Bu noktada şayet DEAŞ’ın Hol Kamp’ında bulunan %60’ı yabancı olan 6000 kişinin büyük bir kısmı şayet Avrupa’ya dönerse esasen problem çözülür lakin Avrupa bunları almak istemiyor. Almak istemediği için de YPG’ye para ödeyerek, bunların iaşesini bunların bakımını sağlamaya çalışıyor.”
Suriye problemine Türkiye açısından en kıymetli problemin terör örgütü YPG problemi olduğun hatırlatan Çiçek “Bu YPG problemiyle birlikte Amerikalılar YPG’nin yalnız kalmasını istemiyorlar lakin Araplar da bilhassa Suriye komşu ülkeler de bir formda YPG varlığının burada azaltılması gerektiğini tabir ediyorlar. O nedenle Türkiye’nin uzun vade içerisinde Suriye’deki muhafaza kollama vazifesi son derece değerli. Ancak bütün bunlar için Suriye’de geçiş hükümetinin Türkiye ile ilgili resmi muahedeleri çok süratli yapması gerekiyor. Türkiye’yi davet edecek, Türkiye’nin askeri üs kurması vesaire üzere hususlarda uzman takviyesi sağlanması üzere mevzularda süratli biçimde hareket etmesi gerekiyor.”
“BİZ SURİYE’DEN NE KAZANACAĞIZ?”
Çiçek açıklamalarının devamında şu sözlere yer verdi: “Klasik olarak vatandaşın sorduğu bir soru var. İşte biz bu kadar mülteciye yardım yaptık, bu kadar para yatırdık. Biz Suriye’den ne kazanacağız? İnançlı bir Suriye oluşursa, toprak bütünü sağlanmış bir Suriye oluşursa, YPG üzere bir tehlike olmazsa, hudut güvenliği sağlanırsa bizim Türkiye’de teröre harcadığımız para, güvenliğe harcadığımız para büyük oranda bizde kalır ve biz Suriye üzerinden yeni bir ticaret kanalıyla Orta Doğu’da yeni bir istikrar arayışında oluruz. O nedenle bir ortada kalmış bir Suriye Türkiye’nin ve komşu ülkelerin hayrına olur.
Dolayısıyla bunu önümüzdeki süreç içerisinde göreceğiz lakin Türkiye ve Suriye alakalarının bir formda gelişmesinden rahatsızlık duyan hem Batılılar hem Ortadoğu’da farklı ülkeler var. Bu da Suriye idaresinin Türkiye ile ilgili olarak resmi manada atacağı adımların sonucunda görülebilecek olan bir düzenek.”
